Zero szacunku

Najpierw rzucali zniczami a później niszczyli przystrojenie nagrobków. Na jednym z nich postawili obraźliwą figurkę i połozyli czosnek. – Jeśli to miał być kawał, to wyjątkowo żenujący – mówią osoby dbające o groby na cmentarzu Jeruzalem. W niedzielę wieczorem przy Ocickiej pojawili się policjanci i technicy, którzy dokumentowali zniszczenia. Kilka dni wcześniej policjanci odebrali podobne zgłoszenie w sprawie zniszczeń na starym cmentarzu przy ulicy Kozielskiej.

 

– To było 15 kwietnia. Wracałem z pracy i wstąpiłem na cmentarz aby odwiedzić babkę. Już od wejścia potknąłem się o rozbite znicze – mówi Krystian Niewrzoł, który w czwartek wezwał na miejsce patrol policji. – Zniszczenia były na całym cmentarzu, wzdłuż dróżki. Tak jakby ktoś szedł i niszczył wszystko, co napotkał po drodze – denerwuje się mieszkaniec ulicy Cegielnianej. Tych, którzy odwiedzają jeszcze stary cmentarz przy ulicy Kozielskiej można policzyć na palcach jednej reki. Z roku na rok groby, drzewa i alejki starej nekropoli i przykrywa bluszcz. Temu, co samo nie zniszczeje, popaść w ruinę pomogą wandale. – Z moich obserwacji wynika, że tylko jedna dziesiąta grobów jest jeszcze odwiedzana przez rodziny pochowanych tu osób. Większość rodzin albo wyjechała na Zachód albo po prostu już nie żyje. Widać to szczególnie przed Świętem Zmarłych, które groby są udekorowane. Parafia robi co może aby dbać o to miejsce, jednak prawda jest taka, że od lat przez cmentarz poza zwykłymi osobami przechodzą różne szumowiny, bo na końcu cmentarza urządzili sobie coś w rodzaju meliny, gdzie się spotykają. Oprócz tego, tędy wiedzie popularny skrót, bo szybko można dojść przez cmentarz do pomnika żołnierzy radzieckich – wylicza Niewrzoł.

 

 

Trzy dni po zniszczeniach na cmentarzu parafialnym przy Kozielskiej, raciborscy policjanci otrzymali kolejne wezwanie w sprawie dewastacji nagrobków, tym razem przy ulicy Ocickiej, na cmentarzu Jeruzalem. – Wpadłam w niedzielę na chwilę aby postawić znicz na grobie krewnych. Na miejscu walały się rozbite znicze z kilku nagrobków, a na miejscu spoczynku moich bliskich leżały betonowe fragmenty innego nagrobka – mówi mieszkanka powiatu gliwickiego, która wezwała policję. Podczas penetracji tej części nekropolii policjanci odkryli kolejne groby, którymi zajęli się cmentarni chuligani. Jeden z nich przystroili czosnkiem i postawili roznegliżowaną figurkę kobiety. – Nie mamy ochrony. Cmentarz nie jest również zamykany na noc. Jedyne zabezpieczenie to tabliczki informujące o zakazie wstępu na cmentarz po zmroku – usłyszeliśmy w poniedziałek w administracji cmentarza Jeruzalem.

 

 

Mieszkańcy zwracają uwagę, że młodzież coraz rzadziej odwiedza cmentarze w celu modlitwy i zadumy, a częściej w celu rozrywki. Tu policja przecież nie wjedzie i nie da mandatu za spożywanie alkoholu. Przy ulicy Kozielskiej trudno znaleźć grób, na którym stoją całe znicze. Pod krzyżem, który w 1855 roku postawił ks. Karol Popeck i który w 1935 roku naprawił ks. Karol Ulitzka dziś leżą stosy niedopałków papierosów. Młodzież z pobliskiej szkoły chowa się za nim aby puścić sobie „dymka”. – Gdy tylko to widzimy, staramy się ich stamtąd przeganiać. Reagujemy na każde takie zachowanie, jednak nie zawsze udaje nam się ich upilnować – mówi Arkadiusz Tylka, dyrektor Szkoły Mistrzostwa Sportowego w Raciborzu, z którym sąsiaduje cmentarz. – To druga tak poważna dewastacja, jednak cały czas zdarzają się drobniejsze. Początkowo myślałem, że znicze rozbijają gniazdujące tu licznie wrony, które chcą się dobrać do wosku. Mój znajomy ornitolog powiedział jednak, że to niemożliwe. Podejrzewam, że ostatni incydent to dzieło nie tyle uczniów, co dorosłych osób pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Co chwilę widzę jak przez cmentarz przemykają zataczające się typki. Jednemu ostatnio zwróciłem uwagę, bo na moich oczach wziął wiązankę, którą kwadrans wcześniej inne osoby położyły na nagrobku krewnego – mówi Niewrzoł, który jest równocześnie członkiem rady parafialnej parafii Św. Mikołaja, do której należy stary cmentarz.

 

 

– Wszystko rozbija się o pieniądze – mówi ks. Piotr Adamów, proboszcz parafii. – Na razie zajmujemy się sprawami priorytetowymi takimi jak np. dach lub instalacje grzewcze przy kościele. Boli nas, że to miejsce pamięci jest tak zaniedbane. Płacimy za wywożenie śmieci i sprzątamy to miejsce przed świętami. To bardzo urokliwy cmentarz. Staraliśmy się nim zainteresować władze. Wiele takich miejsc udaje się odrestaurować przy pomocy unijnych pieniędzy – mówi proboszcz. – Jako szkoła moglibyśmy otoczyć je opieką, jednak to dość sporo grobów. Jako dyrektor jestem otwarty na takie propozycje. Cmentarz należałoby wpierw zabezpieczyć i do końca ogrodzić, aby trud nie szedł na darmo. Wspólnymi siłami władz i parafii moglibyśmy o to zadbać – mówi Tylka. – To obecnie najbardziej zaniedbany cmentarz. Warto byłoby się nim zainteresować. Stosunkowo niedaleko znajduje się jeszcze jedna tak stara nekropolia. To stary cmentarz ewangelicki przy ulicy Starowiejskiej. Żal patrzeć jak takie obiekty niszczeją – mówi Paweł Newerla, raciborski historyk.

 

Adrian Czarnota