Nowiny.pl
Nowiny.pl Regionalny Portal Informacyjny. Codzienny serwis newsowy z terenu Subregionu Zachodniego woj. śląskiego (powiat raciborski, wodzisławski, rybnicki, jastrzębski i żorski).
JastrzebieOnline.pl
JastrzebieOnline.pl JastrzebieOnline.pl to najczęściej odwiedzany portal z Jastrzębie-Zdroju. Codziennie tysiące mieszkańców miasta dowiaduje się od nas o wydarzeniach dziejących się w Jastrzębiu.
eZory.pl
eZory.pl eZory.pl to nowy portal o Żorach stworzony z myślą o dostarczaniu najświeższych i aktualnych informacji lokalnych dla mieszkańców Żor, dotyczących wydarzeń kulturalnych, społecznych, sportowych oraz ważnych informacji miejskich.
AgroNowiny.pl
AgroNowiny.pl Regionalny portal dla rolników. Najnowsze Wiadomości dla rolników, ceny i fachowe porady. Produkcja rolna, hodowla, uprawy, aktualne cenniki rolnicze, technika rolnicza, prawo i agrobiznes.
HistoriON.pl
HistoriON.pl HistoriON to portal dla pasjonatów lokalnej historii. Odkryj fascynującą historię naszego regionu - ciekawe artykuły, wydarzenia, ikony PRL-u, kartka z kalendarza, bohaterowie lokalni, ludzie tej ziemi i biografie na nowym portalu HistoriON.pl
Praca.nowiny.pl
Praca.nowiny.pl Regionalny serwis z ogłoszeniami o pracę oraz informacjami w rynku pracy. Łączymy pracowników i pracodawców w całym regionie.
RowerON
RowerON Projekt „RowerON – wsiadaj na koło, będzie wesoło” to promocja regionu, jego walorów przyrodniczo-kulturowych, infrastruktury rowerowej oraz zachęcenie mieszkańców do aktywnego i zdrowego spędzania czasu.
InspiratON
InspiratON Projekt edukacyjno-medialny „InspiratON – Czas na Zawodowców”, który pomaga uczniom wybrać dobrą szkołę, ciekawy zawód, a potem znaleźć pracę lub założyć własną firmę.
Kupuję - smakuję
Kupuję - smakuję Projekt „Kupuję - smakuję. Wybieram polskie produkty” promujący lokalnych i regionalnych producentów żywności oraz zakupy polskich produktów.
Sport.nowiny.pl
Sport.nowiny.pl Serwis sportowy z regionu. Piłka nożna, siatkówka, koszykówka, biegi. Wyniki, tabele, zapowiedzi.
Sklep.nowiny.pl
Sklep.nowiny.pl Sklep.Nowiny.pl powstał w odpowiedzi na coraz szersze potrzeby naszych czytelników i mieszkańców regionu. Zapraszamy na zakupy wyjątkowych limitowanych produktów!
Instytut Rozwoju Inspiraton
Instytut Rozwoju Inspiraton Instytut powołaliśmy do życia w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na przystępne kursy online rozwijające kompetencje zawodowe. Naszą misją jest tworzenie kursów wspierających rozwój kariery naszych kursantów.

Czy rydułtowski utoplec żyje?

Rydułtowy chcą ożywić legendę o widywanych przed laty utoplcach – małych, brzydkich, złośliwych ludkach, z którymi mieszkańcy woleli żyć w zgodzie

Czy rydułtowski utoplec żyje?

Już sama jego nazwa, utoplec, zaciekawia i intryguje. – Nie mówimy „utopiec”, bo nie był utopiony, tylko „utoplec”, czyli utoplany, co po śląsku znaczy mokry – wyjaśnia Maria Antonina Wieczorek, miłośniczka lokalnej historii. Utoplce mieszkały tam, gdzie była woda. Jednego z nich widywano na Nowsioku, czyli miejscu, które skupia się dziś wokół odrestaurowanego parku przy ul. Ofiar Terroru. Teren parku był wówczas głębokim rowem, na dnie którego znajdowała się „krzykopa” z wodą i studniami. Pozostałe utoplce żyły jeszcze w Nacynie na łąkach pod Głożynami oraz na Machnikowcu.

Smarował drzwi łajnem
Z utoplcami należało żyć w zgodzie. Wojna z nimi nie wychodziła ludziom na dobre. Z natury stworzenia te były złośliwe, pamiętliwe, ciekawskie i uciążliwe, a rozzłoszczone jeszcze bardziej udowadniały, że nie brakuje im negatywnych cech. Bez powodu robiły rydułtowikom psikusy, głównie po zachodzie słońca, gdyż wtedy zaczynała się pora ich aktywności. – Rano ludzie odnajdywali kury z ukręconymi głowami albo przewrócone płoty. Utoplce kradły jajka, a kiedy nie daj Boże zlizały kroplę rozlanego mleka, zwierzęta przestawały je dawać. Dlatego mieszkańcy uważali, by nie uronić ani odrobiny – wyjaśnia Maria Antonina Wieczorek. Po zmierzchu raczej nie wychodzono z domów, by nie natknąć się na żadnego utoplca. Chociaż jeśli ludek upatrzył sobie jakieś domostwo, najlepszym rozwiązaniem było go po prostu zaprosić. – Inaczej uderzał ze złości w drzwi i smarował je swoim łajnem, albo zrzucał pozostawione przez gospodynie garnki z potrawami, bo nie było wtedy lodówek. Ludzie go więc wpuszczali. Siadał na zapiecku i przysłuchiwał się rozmowom – wyjaśnia miłośniczka historii Rydułtów i dodaje, że kolejnym psikusem utoplca było wylewanie wody z wiader. – Być może nie chciał, by mu ją zabierano – przypuszcza.

Utoplec go posmykoł
O złośliwej naturze utoplca przekonywali się niektórzy panowie z Rydułtów, szczególnie ci, którzy wracali po zmroku pieszo lub furmanką i byli na rauszu. – Nie umieli dotrzeć do domu. Błądzili, a rano odnajdywali się gdzieś pod lasem czy na łące. Mówiło się wtedy, że utoplec ich posmykoł – tłumaczy Maria Antonina Wieczorek. Prawdopodobnie te dziwne stworzenia wiodły samotny żywot i nie uganiały się za kobietami. – Z ich bezżeństwem wiąże się fakt, że porywały dzieci pozostawione w wózkach. Najczęściej dzieci tych nie odnajdywano – dodaje rydułtowianka.

Jak wyglądał utoplec?
Podobno mały i brzydki nad wyraz. Nosił kapelusz i spodnie na szelkach, a zamiast stóp miał kopyta. – W Norwegii w każdym sklepie można kupić takie szpetne ludki, czyli trolle. Uważam, że nasz utoplec jest ich kuzynem, tyle tylko, że złośliwym – wyjaśnia Maria Antonina Wieczorek, która sama nigdy nie widziała utoplca na oczy, natomiast miała okazję zobaczyć coś, co do niego należało. Dziadkowie rydułtowianki byli bowiem właścicielami łąki w pobliżu Nacyny, na której ktoś nieustannie rozrzucał ułożone siano. – Dziadek wziął więc prowiant, zakopał się w sianie i zasnął. Obudziło go kopnięcie. Zobaczył małego ludka. Kiedy chciał uderzyć go jakimś narzędziem, utoplec zaczął uciekać, ale zgubił but, który dziadek przyniósł do domu. Był sznurowany, na skórzanej podeszwie i pasował na obie nogi. Widziałam go. Długo leżał na strychu, ale dom rozebrano i but zaginął – opowiada.

Ożywić legendę
O utoplcu w pewnym momencie słuch zaginął. – Słyszałam o nim, póki żyła moja babcia, mama i ciotki. To był czasy bez telewizji, kiedy ludzie częściej się ze sobą kontaktowali, wspólnie spędzali wieczory i opowiadali swoje przeżycia. Być może stworzenia te wytworzyła ludzka wyobraźnia, by wytłumaczyć pewne zjawiska. Pewne jest, że utoplce były istotami, nie wiem, czy fizycznymi, które wówczas współistniały z ludźmi. Nie wierzę, by utoplca odnaleziono, ale można ożywić legendę o nim i w ten sposób nadać Rydułtowom charakterystyczny rys. Moje pokolenie odchodzi i szkoda, by wieść o tym dziwnym ludku zaginęła  – tłumaczy Maria Antonina Wieczorek.

Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie
By ocalić utoplca od zapomnienia, rydułtowski urząd miasta ogłosił akcję zbierania wszelkich materiałów na jego temat. – Obserwujcie i przekażcie nam swoje spostrzeżenia. Może ktoś z was zrobił ostatnio utoplcowi zdjęcie? Może któraś pani wie, że utoplec posmykoł jej życiowego partnera wracającego nad ranem do domu w stanie wskazującym na spożycie, a może jakiś młody człowiek wcale nie poszedł na wagary, ale po prostu spotkał utoplca? – apelują urzędnicy i proszą o rysunki, zdjęcia, spisane historie. Wszystkie można składać w urzędzie, przesłać pocztą lub e-mailem do 11 stycznia. Twórcy najciekawszych prac otrzymają nagrody. Materiały zostaną wykorzystane do promocji Rydułtów.

(mas)

 

 

57 komentarzy

Śledź tę dyskusję
Zapoznaj się z regulaminem
zaloguj się lub załóż konto, żeby zarezerwować nicka [po co?].
~do poprzedników (188.0. * .21) 01.12.2012 07:27
oceniono 3 razy
-1
Zgłoś

Pon Bóg na pewno nie wiy wiela mo na świecie idiotów .

Jan Niezbędny:-( 01.12.2012 01:07
oceniono 3 razy
1
Zgłoś

gorole sie nie znajum

~do woda (88.208. * .148) 30.11.2012 21:53
oceniono 3 razy
1
Zgłoś

słonik języka Śląskiego podoje , że w rejonach Rudy Śląskiej mówią przikopa, Ważne by było przez ,,i" . I krzipopa i przikopa to jest rów .

~do woda (88.208. * .148) 30.11.2012 21:47
oceniono 4 razy
4
Zgłoś

słownik języka Śląskiego podaje ,że pisze się krzikopa

~do woda (88.208. * .148) 30.11.2012 21:46
oceniono 4 razy
4
Zgłoś

te woda , czy Ty jestaś naturalizowany gorol .Żaden Ślązak ni emówi krzypopa tylko krzipopa , nie mówi krzyk tylko krzik nie mówi brzytki tylko brzitki .

~pip (188.0. * .21) 30.11.2012 21:24

Ja z tymi co wzieli z banku na kredyt ,na tego utopca .

~do polusa (93.105. * .235) 30.11.2012 20:26

dlatego dobrze stoją z finansami:)))

~Polus - Markle (87.205. * .169) 30.11.2012 20:12
oceniono 4 razy
0
Zgłoś

Z tego wynika, że Rydułtowach już od pokoleń mają dooobry stuuuff... :)

~woda (83.5. * .219) 30.11.2012 20:06

krzykopa? czy krzypopa?

~a kysz (83.5. * .210) 30.11.2012 19:59

waserman widzany jest w rzyce Odze moczy jaja

~nb (109.197. * .189) 30.11.2012 18:03
oceniono 2 razy
0
Zgłoś

durny tekst

~eee (95.240. * .79) 30.11.2012 17:44
oceniono 2 razy
0
Zgłoś

co na to kosciol? hahahahah

~hanys (88.208. * .148) 30.11.2012 17:18
oceniono 1 raz
-1
Zgłoś

a po naszymu to jest waserman

~ft (195.238. * .218) 30.11.2012 16:54

tak zyje zadzi miastem.

~ryd (188.0. * .21) 30.11.2012 15:58
oceniono 4 razy
4
Zgłoś

Ja żyje mo na miano sekretorz

~opa (188.0. * .21) 30.11.2012 15:51
oceniono 4 razy
4
Zgłoś

Jest w Urzędzie nosi przezwisko 'sekretarz" .

~tyn posmykany (89.200. * .182) 30.11.2012 15:46
oceniono 3 razy
3
Zgłoś

do moij sąsiadki chodził na kawa ;p