Jak napisać testament?

• Testament - czym jest?
• Istotne kwestie w przypadku sporządzenia testamentu
• Jak napisać testament własnoręczny?
• Testament z wydziedziczeniem
• Inne rodzaje testamentów

O czym pamiętać w trakcie pisania testamentu, by był ważny? Jakich wątpliwości nie może być co do zdolności spadkodawcy?

Testament - czym jest?

Testament jest dokumentem, którego ważność zacznie obowiązywać wraz z momentem śmierci spadkodawcy. Testament to jedyny sposób rozdysponowania majątku w razie śmierci, dlatego też nie może np. zawierać umowy darowizny "aktywującej się" w razie śmierci. Jeżeli zmarła osoba nie pozostawiła testamentu, to będzie mieć miejsce zastosowanie dziedziczenia ustawowego. Wówczas spadek trafia do rodziny osoby zmarłej według reguł określonych w Kodeksie Cywilnym. Nieważność testamentu powoduje sporządzenie go:

• w stanie, który wyłącza świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, co dotyczy szczególnie chorób psychicznych,
• niedorozwoju umysłowego (chociażby nawet przemijającego),
• zaburzenia czynności psychicznych.

Istotne kwestie w przypadku sporządzenia testamentu

Treść testamentu własnoręcznego może zawierać różne zapisy. Najistotniejszy z nich to fakt, że w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe czy cały majątek można powierzyć konkretnemu spadkobiercy lub spadkobiercom. Oprócz tego można w nim zawrzeć także zapis windykacyjny, zobowiązanie spadkobiercy (polecenie) oraz wydziedziczenie, które pozbawia możliwych spadkobierców prawa do zachowku.

W sytuacji, gdy spadkodawca sporządził nowy testament, nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia z poprzedniego testamentu, których nie da się pogodzić z treścią nowego testamentu.

Jak napisać testament własnoręczny?

Zanim przejdziemy do spisania treści testamentu, powinniśmy poznać najistotniejsze kwestie sprawiające, że nie będzie można stwierdzić nieważności testamentu własnoręcznego. Jest to niezwykle istotne szczególnie w przypadku, gdy część rodziny osoby zmarłej nadal jest ze sobą w stanie konfliktu. Tego typu sytuacje dość często prowokują do prób podważania testamentu.

Testament może zostać sporządzony tylko przez osobę posiadającą pełnię czynności prawnych. Poza tym warto pamiętać, że testament własnoręczny musi zostać napisany całkowicie odręcznie, dlatego zapomnij o napisaniu go na komputerze, wydrukowaniu i opatrzeniu własnoręcznym podpisem. W treści testamentu można zawrzeć rozrządzenia dot. majątku tylko jednego spadkodawcy, co będzie oznaczać, że np. testament nie może być napisany wspólnie przez małżeństwo. Testament może powoływać do dziedziczenia jedną lub kilka osób. Testamentu nie może spisać za nas ani matka, ani żona, ani mąż, ani dziecko. Podpis w testamencie własnoręcznym musi być złożony pod pismem zawierającym rozrządzenie na wypadek śmierci – i to pod rygorem nieważności.

Należy pamiętać, że sytuacja w każdej rodzinie różni się od siebie, stąd nie ma wzoru, który byłby uniwersalny dla każdego. Testament zawsze trzeba dostosować do swojego przypadku. Przykładowy wzór może wyglądać następująco:

Warszawa, 25 września 2022 roku

TESTAMENT

Ja, Michał Makowiecki, urodzony 12 czerwca 1955 roku we Wrocławiu, na wypadek mojej śmierci mój majątek przekazuje Anecie Kwiatkowskiej urodzonej 17 marca 1971 roku w Lublinie, która ma otrzymać 1/2 część. Pozostałą połowę w równych częściach mają otrzymać: moja żona Dorota Makowiecka i mój wnuk Jan Tomasiński.

Michał Makowiecki

Testament z wydziedziczeniem

Jeśli z kolei decydujesz się na dokonanie wydziedziczenia wskazanej w testamencie osoby, pozbawiasz ją tym samym prawa do części spadku, ale też prawa do zachowku. Wydziedziczenie może dot. niektórych przypadków: uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, dopuszczanie się celowych względem spadkodawcy przestępstw przeciwko jego zdrowiu, życiu czy wolności, rażąca obraza czci lub częste niedopełnianie względem spadkodawcy różnego rodzaju obowiązków rodzinnych. Przykładowy wzór może wyglądać następująco:

Kraków, 22 lutego 2022 roku

TESTAMENT

Ja, Roman Bednarski, urodzony 12 lipca 1947 roku w Gdańsku, do całości spadku po mnie powołuję w równych częściach: mojego syna Daniela Bednarskiego i mojego wnuka Juliusza Bednarskiego.

Jednocześnie wydziedziczam moją córkę Katarzynę Bednarską, w związku z tym, iż od ponad dziesięciu lat nie utrzymuje ona ze mną absolutnie żadnych kontaktów rodzinnych. Oprócz tego, nie interesowała się zupełnie moim losem w trakcie trwania ciężkiej choroby oraz kilkumiesięcznego pobytu w placówce szpitalnej.

Roman Bednarski

Inne rodzaje testamentów

Oprócz testamentu własnoręcznego są także inne rodzaje testamentów:

• Testament ustny, który jest ważny tylko wtedy, gdy zostaje sporządzony w obecności co najmniej 3 świadków. Można go jednak sporządzić tylko wtedy, gdy spisanie zwykłego testamentu nie jest możliwe albo bardzo trudne, lub istnieje ryzyko rychłej śmierci. Alternatywnie można sporządzić testament w obecności 2-óch świadków i oświadczyć ostatnią wolę ustnie wobec takich osób, jak: wójt (albo prezydent miasta czy burmistrz), starosta, marszałek województwa, sekretarz powiatu albo gminy lub kierownik urzędu stanu cywilnego.
• Testament notarialny. Sporządzenie testamentu notarialnego musimy uczynić w kancelarii notarialnej.
• Testament wojskowy. Ta forma przewidziana jest dla żołnierzy i osób związanych z Siłami Zbrojnymi. Jego sporządzenie jest możliwe jedynie w przypadku wojny, pozostawania w niewoli lub w czasie mobilizacji zbrojnej.
• Testament podróżny. Można go sporządzić jedynie w trakcie przebywania na polskim statku powietrznym albo morskim. Składamy go w jednoczesnej obecności 2-óch świadków – zazwyczaj jest to dowódca statku oraz jego zastępca.