Choroba Alzheimera – jak dostrzec wczesne objawy?
Choroba Alzheimera kojarzona jest głównie z utratą pamięci. Nie należy jednak lekceważyć innych niepokojących objawów, które narastają dużo wcześniej niż samo głębokie otępienie. Specjaliści przestrzegają: im wcześniej zostanie wdrożone leczenie, tym dłuższy jest czas dobrego funkcjonowania chorego.
Od motywacji do lenistwa
Do objawów wyprzedzających zauważalne osłabienie pamięci należą różnego rodzaju zaburzenia zachowania, takie jak m.in. osłabienie kontroli reakcji emocjonalnych. Osoba dotychczas opanowana staje się drażliwa, łatwo wpada w złość z błahych powodów, wzrusza się i płacze w sytuacjach, które do tej pory przyjmowała spokojnie. W relacjach społecznych pojawiają się nieadekwatne do sytuacji zachowania i wypowiedzi. Wreszcie osoba pracowita, dobrze radząca sobie z obowiązkami, zmotywowana do dbałości o swoje zdrowie i wygląd - staje się nieaktywna, zaniedbuje obowiązki, przestaje dbać o ubiór, higienę osobistą, poleguje w łóżku oraz wycofuje się z relacji towarzyskich i rodzinnych.
Dosyć wcześnie u chorego występują problemy z mową. Przy dobrze zachowanej składni zdań pojawiają się zaburzenia semantyczne, czyli trudności z rozumieniem słów, związane przede wszystkim z deficytem pamięci.
– Chory nie potrafi przypomnieć sobie słowa, ale potrafi je opisać, np. nazwę „długopis” zastępuje: „ten podłużny przedmiot służący do pisania”. Zanim dojdzie do wyraźnej degradacji intelektualnej, chorzy mogą stać się wielomówni, po czym wraz z postępującym otępieniem produkcja słowna i płynność mowy drastycznie spada – tłumaczy lek. med. Bożena Szymik-Iwanecka. – Postępuje również niezdolność do różnicowania emocjonalnych aspektów wypowiedzi. Mowa staje się cicha, monotonna, bez przydźwięku emocjonalnego. W krańcowym stadium otępienia chory całkowicie traci zdolność mowy – dodaje specjalista.
Najbardziej charakterystycznym objawem choroby Alzheimera są zaburzenia funkcji poznawczych. Terminem tym lekarze określają percepcję, czyli odbiór sygnałów, kodowanie i przechowywanie niesionych przez nie informacji: pamięć, rozpoznawanie, kojarzenie, abstrahowanie. Najwcześniej osłabieniu ulega rozpoznawanie, czyli wydobywanie z pamięci informacji, następnie – kodowanie, czyli przyswajanie nowych informacji. Początkowo mogą to być dyskretne zmiany, często bagatelizowane. W trakcie rozwoju choroby dochodzi jednak do problemów w codziennym funkcjonowaniu. Chory nie pamięta sposobu wykonywania podstawowych czynności, chowa przedmioty w nieodpowiednich miejscach – np. portfel w lodówce – i gubi się po wyjściu z domu. Traci orientację co do czasu, miejsca i własnej osoby. Nie rozpoznaje bliskich, a nawet własnego odbicia w lustrze. W chorobie Alzheimera, zwłaszcza w początkowym stadium, mogą też występować objawy depresji, takie jak obniżony nastrój, spadek aktywności, negatywna ocena rzeczywistości. Mogą pojawić się urojenia, najczęściej prześladowcze i okradania. Często występuje lęk, zaburzenia snu i łaknienia, na zmianę brak apetytu i żarłoczność.
