90 lat z franciszkanami na Smolnej

Od początku istnienia placówki na Smolnej duszpasterską opiekę nad wiernymi sprawują oo. franciszkanie z Prowincji Wniebowzięcia NMP. W ciągu 90 lat teren parafii zmieniał się kilkakrotnie. Dzisiaj obejmuje swoim zasięgiem  najstarszą część dzielnicy Smolna i liczy 9,3 tys. wiernych.

Trudne początki

Historia franciszkańskiej parafii w dzielnicy Smolna zaczęła się w 1922 roku. Rok wcześniej, po pokonaniu wielu trudności, za 300 tys. marek franciszkanom udało się kupić tu grunty dla przyszłego klasztoru i juwenatu. Wiosną 1922 roku za zgodą wrocławskiej kurii stworzone zostało dla lokalnej ludności oratorium modlitewne. Osiedlenie się zakonników w Rybniku nie wzbudzało entuzjazmu wśród ludności polsko–niemieckiej, która widziała wśród nich przeciwników polskiej narodowości. Niezbyt przychylnym okiem na franciszkanów patrzyło też duchowieństwo diecezjalne. Ojcowie jednak nie zrażali się i szybko zabrali się za porządkowanie nabytych budynków. Jeden z pokoi w budynku przerobiono na kaplicę, której patronem został św. Bonawentura, a w której odprawiano pierwsze nabożeństwa. Przez cały czas ojcowie starali się o ustanowienie oficjalnej parafii. Pierwsza pozytywna decyzja w sprawie utworzenia parafii na Smolnej zapadła w 1936 roku. Radość trwała jednak zaledwie kilka miesięcy. Biskup ordynariusz zmienił bowiem swoje wcześniejsze postanowienie stwierdzając, że parafię powinni prowadzić księża świeccy. Jednym z powodów uzasadniających taką decyzję był argument podnoszony przez ówczesnego ks. dziekana i  miejscowego proboszcza Tomasza Reginka, że zakonnicy rozbijają mu parafię. W tej sytuacji franciszkanie ograniczyli się jedynie do budowy oratorium publicznego dla celów zakonnych. Wystąpili też o zgodę na rozbudowę kaplicy. 12 września 1941 roku, po wielu odmowach kuria zgodziła się wreszcie na utworzenie przy kościele parafii św. Józefa Robotnika. Jej pierwszym proboszczem został o. Rafał Biekiersz OFM. W 1981 roku z części terenu Smolnej powstała parafia św. Jadwigi na osiedlu Nowiny, a w 1983 roku parafia w Zamysłowie. Oficjalny dekret o istnieniu na Smolnej samodzielnej parafii został wydany dopiero jesienią 1984 roku.

Ze stodoły do kościoła

Pierwszy kościół w dzielnicy stanął już w 1934 roku. Zaadaptowano go z murowanej stodoły. Ponieważ wiernych przychodziło tu bardzo dużo szybko okazał się za ciasny, więc zdecydowano o budowie nowej świątyni. Kościółek przyciągał szczególną atmosferą wnętrza i obejścia oraz popularnością klasztoru franciszkanów wśród mieszkańców. Na nabożeństwa uczęszczało do niego wielu mieszkańców Śródmieścia. Niepowtarzalny urok miała odprawiana tu pasterka. Żeby dostać się do kościółka wierni przychodzili z całego Rybnika już o godz. 23.00. Budowa ruszyła 1 czerwca 1937 roku. Sześć miesięcy później w dzielnicy stanął piękny, murowany kościół. Szybka budowa świątyni to wielka zasługa nie tylko ojców franciszkanów – Gwardiana Kolumbana Soboty i Rafała Bekiersza OFM, ale również miejscowej ludności, która nieodpłatnie pracowała przy jej budowie. Kościół został poświęcony równie szybko jak wybudowany, bo w dzień po zakończeniu prac. Na jego patrona obrano św. Józefa Robotnika. Stary kościół nie został zburzony, ale służył wiernym jako dom parafialny. W 1938 roku na kościelnej wieży zawisły trzy dzwony. Wojenne zniszczenia zakonnicy szybko uprzątnęli. Zaledwie w siedem dni po opuszczeniu tych terenów przez wojska niemieckie wierni spotkali się w świątyni na święcie Wielkanocy. Była to niezapomniana dla wszystkich msza – kościół zatrząsnął się w posadach od śpiewu wiernych, gdy ksiądz przy ołtarzu zaintonował pieśń „Chrystus zmartwychwstan jest”. Od 1941 roku kościół stał się kościołem parafialnym. 21 marca 1980 roku stary kościółek spłonął. Resztki murów zostały rozebrane, a w jego miejscu wybudowano budynek katechetyczny.

Proboszczowie parafii

Pierwszym proboszczem w latach 1941–45 u św. Józefa a wcześniej budowniczym kościoła był o. Rafał Bekiersz OFM. Po nim od 1945–1950 roku wiernymi opiekował się o. Łukasz Grzywocz OFM. W 1950 roku proboszczem parafii został o. Marek Pielok OFM, sprawujący tę godność do 1968 roku. Potem kolejno gospodarzami u św. Józefa byli: o. Kasjan Pudliszewski OFM (1968–1974), o. Marek Pielok OFM (1974–1981), o. Rufin Juraszek OFM (1981–1989), o. Stanisław Grześkowiak OFM (1989–1995), który w 1992 roku rozpoczął remont kościoła oraz o. Konstanty Marian Saternus OFM (1995–1997). Od 2007 roku parafią zarządza o. Terencjan Wawrzonkowski.

Życie wokół kościoła i klasztoru

Przy kościele i klasztorze znajduje się dom parafialny „Nazaret”. To wokół niego toczy się życie parafii. Odbywają się tutaj spotkania działających przy parafii grup, spotkania młodzieży i spotkania okolicznościowe. Prowadzone są tu także przez nauczycieli korepetycje dla dzieci, odbywają się też spotkania ponadparafialne – dni skupienia, nauki przed chrztem czy nauki przedślubne. W domu działa parafialna biblioteka, z której korzystać mogą wszyscy chętni. Obecnie ojcowie prowadzą akcję „Ławki”, mającą na celu kompletną wymianę ławek w kościele. Parafia wydaje również biuletyn informacyjny pn. „Franciszkański Józef”.

Małgorzata Sarapkiewicz

---

RYBNIK, Świętego Józefa Robotnika

• Ul. Gen. Józefa Hallera 19, 44–200 Rybnik
• Tel: 32 422 69 82; fax 32 422 69 86, www.rybnikofm.opoka.org.pl
• Proboszcz: o. Terencjan Wawrzonkowski OFM
• Wikariusz: o. Radomir Buchcik OFM
• Inni ojcowie: o. Gilbert Jan Ciomperlik OFM, o. Medard Marek Hajdus OFM, o. Marian Henryk Jankowski OFM, o. Florentyn Marek Muszyński OFM, o. Bogumił Janusz Sokołowski OFM, o. Bartosz Jerzy Szymorek OFM, o. Lucjusz Ryszard Wójtowicz OFM, o. Pacyfik Gawlik OFM, stodoły, diec. gliwicka ks. Piotr kuczmierczyk
• Dekanat:  Rybnik
• Liczba parafian:  9300
• Data odpustu: 1 maja
• Wieczna adoracja: 08.12.
• Msze św. niedzielne:  6.30, 8.00, 9.30, 11.00, 13.00, 16.30, 19.00, sobota: 18.30
• Msze św. w tygodniu:  6.30, 7.00, 8.00, 18.3
• Ulice: Cierpioła Pawła, Dworek, Grunwaldzka do 9, Gwarków, Gen. Józefa Hallera 20a–39, Hibnera 1 i 3, Św. Jadwigi, Św. Józefa 5–20a, Kilińskiego, Komuny Paryskiej, Krzyżowa, Lektorska, Łanowa, Łąkowa, Na Niwie, Nad Potokiem, Ks. Popiełuszki Jerzego,  Poprzeczna, Raciborska 28–82, 27–141, Reymonta, Rolnicza, Sławików, Smolna, Szczęść Boże, Szkolna, Targowa 15ab, Wiejska, Wodzisławska 8–88, Wyboista, Zamysłowska, Zebrzydowicka 2–22, Zgrzebnioka.