Numer: 22 (685)
Data wydania: 31.05.05
Racibórz ma rezerwy
Z porównania miast, posiadających zbliżony potencjał gospodarczy – Raciborza i Świdnicy, wynika, iż sytuacja naszego miasta z każdym rokiem jest coraz gorsza.
Świdnica jest miastem pod wieloma względami bardzo podobnym do Raciborza. Liczba mieszkańców: Świdnica (61,2 tys.), Racibórz (58,7 tys.). W jej sąsiedztwie znajduje się Wałbrzych (130 tys. mieszk.), który pełni taką samą rolę, jaką w okolicy Raciborza, pełni Rybnik (142 tys. mieszk.). Położona jest niedaleko granicy z Czechami. Poza tym miasto to boleśnie odczuło i nadal odczuwa skutki likwidacji Wałbrzyskiego Zagłębia Węglowego, mimo iż na jego terenie nie było kopalń.
Największym problemem, z jakim zmaga się większość samorządów lokalnych, jest wysoki poziom bezrobocia. Sytuacja na raciborskim rynku pracy na tle Świdnicy (stopa bezrobocia - 26,9 proc.), kraju (19,1 proc.), a także województwa śląskiego (16,8 proc.) nie wygląda najgorzej – 13,9 proc. i jest to jeden z najniższych wskaźników w kraju.
Nie jest to jednak powód do dumy, gdyż bliższa analiza zatrudnienia w naszym mieście pokazuje, że stosunkowo niska stopa bezrobocia jest w sporej części wynikiem znacznego odpływu liczby mieszkańców. Świadczy o tym spadający poziom zatrudnienia.
Wykształcona młodzież, nie widząc perspektyw na stabilną i ciekawą pracę wyjeżdża za granicę lub osiada na stałe we Wrocławiu, Katowicach i innych miastach. Podobnie sytuacja wygląda w Świdnicy, jednak w przeciwieństwie do Raciborza, można zauważyć większe starania władz samorządowych w celu odwrócenia tej tendencji. W 2004 r. dzięki staraniom lokalnych władz utworzono w Świdnicy podstrefę Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Dzięki ulgom podatkowym i zwolnieniom proponowanym przez miasto udało się w tym roku pozyskać znaczącego inwestora - Electrolux, który wybuduje fabrykę lodówek i stworzy 800 nowych miejsc pracy. Poza tym władzom miasta udało się sprzedać tereny pod kolejne inwestycje, w wyniku których powstanie ponad 200 nowych miejsc pracy.
Osiągnięcia Raciborza na tym polu są znacznie skromniejsze. Wśród znaczących inwestycji można wymienić powstałe kilka lat temu centrum logistyczne w Studziennej, zatrudniające około 100 osób oraz inwestycje lokalnych firm, tj. Mieszko S.A (budowa nowych hal produkcyjnych), a ostatnio także Henkel (nowy wydział komponentów do proszków piorących).
Spore emocje w środowisku raciborskich kupców wzbudziła decyzja władz miasta, o sprzedaży działki „Kamieniok” z przeznaczeniem na hipermarket. Wśród głosów przeciwnych budowie (pomijam aspekt ekologiczny) najczęściej wymieniano argument, że budowa owego hipermarketu spowoduje upadek lokalnych kupców. A więc jak wygląda obecnie sytuacja w raciborskim handlu?
W Świdnicy liczba osób przypadająca na 1 sklep jest znacznie mniejsza niż w Raciborzu, co oznacza większą konkurencję wśród kupców, a także niższe ceny. Trzeba także uwzględnić fakt, iż stopa bezrobocia w powiecie świdnickim jest znacznie wyższa niż w raciborskim, co zmusza świdnickich kupców do obniżania cen. Mimo to w Świdnicy powstał hipermarket Tesco wraz z galerią handlową o powierzchni ponad 12 tys. m kw. W najbliższym czasie inwestor planuje powiększyć centrum handlowe o m.in. market budowlano-ogrodniczy, salę kinowo-widowiskową, dyskotekę i 3-gwiazdkowy hotel.
Budownictwo mieszkaniowe stanowi kolejne istotne wyzwanie dla władz samorządu lokalnego. Biorąc pod uwagę spadającą liczbę mieszkańców naszego miasta, można uznać, że skoro jest nas coraz mniej, to nie trzeba dużo budować. Niestety tak nie jest, bo na własne lokum czeka w naszym mieście prawie 700 osób. Poza tym Świdnica też notuje spadek liczby ludności, a mimo to w latach 1996-2003 wybudowano tam blisko 3-krotnie więcej mieszkań niż w Raciborzu (Świdnica – 1035 mieszkań, Racibórz – 380) Jeszcze gorzej wygląda sytuacja, jeżeli weźmiemy pod uwagę tylko budownictwo spółdzielcze i komunalne Świdnica – 545, Racibórz - 159).
Czy o mieszkańcach naszego miasta możemy powiedzieć, że są przedsiębiorczy? Czy lokalne władze potrafią stwarzać korzystne warunki dla przedsiębiorczości? W rankingach tworzonych przez Centrum Badań Regionalnych, oceniających poziom atrakcyjności inwestycyjnej miast, jednym z najistotniejszych składników, mających wpływ na miejsce w rankingu jest ilość podmiotów, prowadzących działalność gospodarczą na terenie danej gminy. Krótka analiza zamieszczonej poniżej tabelki wskazuje jednoznacznie, że odpowiedź na postawione powyżej pytania jest negatywna.
Przyrost liczby podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta jest nie tylko znacznie niższy niż notowany w latach 1996-2003 w Świdnicy, ale jest również niższy niż średnia dla Polski. Z analizy liczby podmiotów gospodarczych, przypadających na 1000 mieszkańców, wynika również, że nasze miasto, nie tylko coraz bardziej traci dystans do Świdnicy, ale także osiąga słabszy wynik niż wynosi średnia dla Polski. Trudno pisać o inicjatywach władz miasta, które mogłyby zmienić ten stan rzeczy, gdyż pozostają one w sferze planów. Samorządy lokalne innych miast najczęściej wspierają przedsiębiorczość poprzez tworzenie parków przemysłowych (Świdnica), parków technologicznych (Bełchatów), parków przemysłowo-technologicznych (Polkowice) lub inkubatorów przedsiębiorczości (Dzierżoniów). Pewnym pocieszeniem może być fakt, iż ogólnie mieszkańcy województwa śląskiego (nie dotyczy Podbeskidzia) są w krajowym „ogonie”, jeśli chodzi o przedsiębiorczość.
Spore znaczenie w pozyskiwaniu nowych inwestorów ma odpowiednia promocja miasta i pod tym względem również wypadamy słabo. Świdnica jako jedno z nielicznych polskich miast reklamuje się na targach EXPO. Poza tym władze Świdnicy aktywnie współpracują z Państwową Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Działania te przynoszą wymierne efekty. W Świdnicy zarejestrowanych jest 112 spółek z udziałem kapitału zagranicznego, podczas gdy w Raciborzu - 73.
Jaka może być przyczyna tak słabych wyników naszego miasta? Brak pieniędzy? Żeby to sprawdzić, zajrzyjmy do naszej miejskiej skarbonki – budżetu. W latach 1996-2004 dochody budżetu Raciborza na 1 mieszkańca wzrosły realnie (po uwzględnieniu inflacji) o 17 proc. i jest to nieznacznie więcej niż w Świdnicy (15 proc.). Na koniec 2004 r. zadłużenie gminy Racibórz wynosiło 14,4 proc. dochodów ogółem (13,2 mln zł), czyli znacznie poniżej progu dopuszczalnego dla jednostek samorządu terytorialnego – 60 proc.. Ten sam wskaźnik w przypadku Świdnicy wyniósł 39,7 proc. (35,9 mln zł). Widać zatem wyraźnie, że nasze miasto ma jeszcze spore rezerwy, jeśli chodzi o możliwość zaciągania kredytów, bądź emitowania obligacji z przeznaczeniem na inwestycje, które przyczyniają się do wzrostu zamożności.
W omawianych latach nakłady inwestycyjne w Raciborzu wyniosły 128,7 mln zł i kwota ta stanowiła 17,8 proc. wszystkich poniesionych wydatków. Jednak trzeba uwzględnić fakt, iż kwota ta zawiera również wydatki poniesione na usuwanie skutków powodzi. W Świdnicy wskaźnik inwestycji wyniósł 15,9 proc.. Dlaczego więc można odnieść wrażenie, że w porównaniu ze Świdnicą w naszym mieście jest gorzej? Pewną rolę odgrywa tutaj zapewne charakter inwestycji. Nasze miasto w ostatnich latach sporo inwestowało w oczyszczalnie ścieków i kanalizację (Studzienna), więc dla większości z nas inwestycje te są mało odczuwalne i mało widoczne, ale konieczne. W Świdnicy natomiast priorytetem jest budownictwo, a także poprawa stanu i rozbudowa dróg, szczególnie tych, prowadzących w kierunku autostrady A4 i planowanej drogi ekspresowej S3.
Dariusz Fiołka
Największym problemem, z jakim zmaga się większość samorządów lokalnych, jest wysoki poziom bezrobocia. Sytuacja na raciborskim rynku pracy na tle Świdnicy (stopa bezrobocia - 26,9 proc.), kraju (19,1 proc.), a także województwa śląskiego (16,8 proc.) nie wygląda najgorzej – 13,9 proc. i jest to jeden z najniższych wskaźników w kraju.
Nie jest to jednak powód do dumy, gdyż bliższa analiza zatrudnienia w naszym mieście pokazuje, że stosunkowo niska stopa bezrobocia jest w sporej części wynikiem znacznego odpływu liczby mieszkańców. Świadczy o tym spadający poziom zatrudnienia.
Wykształcona młodzież, nie widząc perspektyw na stabilną i ciekawą pracę wyjeżdża za granicę lub osiada na stałe we Wrocławiu, Katowicach i innych miastach. Podobnie sytuacja wygląda w Świdnicy, jednak w przeciwieństwie do Raciborza, można zauważyć większe starania władz samorządowych w celu odwrócenia tej tendencji. W 2004 r. dzięki staraniom lokalnych władz utworzono w Świdnicy podstrefę Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Dzięki ulgom podatkowym i zwolnieniom proponowanym przez miasto udało się w tym roku pozyskać znaczącego inwestora - Electrolux, który wybuduje fabrykę lodówek i stworzy 800 nowych miejsc pracy. Poza tym władzom miasta udało się sprzedać tereny pod kolejne inwestycje, w wyniku których powstanie ponad 200 nowych miejsc pracy.
Osiągnięcia Raciborza na tym polu są znacznie skromniejsze. Wśród znaczących inwestycji można wymienić powstałe kilka lat temu centrum logistyczne w Studziennej, zatrudniające około 100 osób oraz inwestycje lokalnych firm, tj. Mieszko S.A (budowa nowych hal produkcyjnych), a ostatnio także Henkel (nowy wydział komponentów do proszków piorących).
Spore emocje w środowisku raciborskich kupców wzbudziła decyzja władz miasta, o sprzedaży działki „Kamieniok” z przeznaczeniem na hipermarket. Wśród głosów przeciwnych budowie (pomijam aspekt ekologiczny) najczęściej wymieniano argument, że budowa owego hipermarketu spowoduje upadek lokalnych kupców. A więc jak wygląda obecnie sytuacja w raciborskim handlu?
W Świdnicy liczba osób przypadająca na 1 sklep jest znacznie mniejsza niż w Raciborzu, co oznacza większą konkurencję wśród kupców, a także niższe ceny. Trzeba także uwzględnić fakt, iż stopa bezrobocia w powiecie świdnickim jest znacznie wyższa niż w raciborskim, co zmusza świdnickich kupców do obniżania cen. Mimo to w Świdnicy powstał hipermarket Tesco wraz z galerią handlową o powierzchni ponad 12 tys. m kw. W najbliższym czasie inwestor planuje powiększyć centrum handlowe o m.in. market budowlano-ogrodniczy, salę kinowo-widowiskową, dyskotekę i 3-gwiazdkowy hotel.
Budownictwo mieszkaniowe stanowi kolejne istotne wyzwanie dla władz samorządu lokalnego. Biorąc pod uwagę spadającą liczbę mieszkańców naszego miasta, można uznać, że skoro jest nas coraz mniej, to nie trzeba dużo budować. Niestety tak nie jest, bo na własne lokum czeka w naszym mieście prawie 700 osób. Poza tym Świdnica też notuje spadek liczby ludności, a mimo to w latach 1996-2003 wybudowano tam blisko 3-krotnie więcej mieszkań niż w Raciborzu (Świdnica – 1035 mieszkań, Racibórz – 380) Jeszcze gorzej wygląda sytuacja, jeżeli weźmiemy pod uwagę tylko budownictwo spółdzielcze i komunalne Świdnica – 545, Racibórz - 159).
Czy o mieszkańcach naszego miasta możemy powiedzieć, że są przedsiębiorczy? Czy lokalne władze potrafią stwarzać korzystne warunki dla przedsiębiorczości? W rankingach tworzonych przez Centrum Badań Regionalnych, oceniających poziom atrakcyjności inwestycyjnej miast, jednym z najistotniejszych składników, mających wpływ na miejsce w rankingu jest ilość podmiotów, prowadzących działalność gospodarczą na terenie danej gminy. Krótka analiza zamieszczonej poniżej tabelki wskazuje jednoznacznie, że odpowiedź na postawione powyżej pytania jest negatywna.
Przyrost liczby podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta jest nie tylko znacznie niższy niż notowany w latach 1996-2003 w Świdnicy, ale jest również niższy niż średnia dla Polski. Z analizy liczby podmiotów gospodarczych, przypadających na 1000 mieszkańców, wynika również, że nasze miasto, nie tylko coraz bardziej traci dystans do Świdnicy, ale także osiąga słabszy wynik niż wynosi średnia dla Polski. Trudno pisać o inicjatywach władz miasta, które mogłyby zmienić ten stan rzeczy, gdyż pozostają one w sferze planów. Samorządy lokalne innych miast najczęściej wspierają przedsiębiorczość poprzez tworzenie parków przemysłowych (Świdnica), parków technologicznych (Bełchatów), parków przemysłowo-technologicznych (Polkowice) lub inkubatorów przedsiębiorczości (Dzierżoniów). Pewnym pocieszeniem może być fakt, iż ogólnie mieszkańcy województwa śląskiego (nie dotyczy Podbeskidzia) są w krajowym „ogonie”, jeśli chodzi o przedsiębiorczość.
Spore znaczenie w pozyskiwaniu nowych inwestorów ma odpowiednia promocja miasta i pod tym względem również wypadamy słabo. Świdnica jako jedno z nielicznych polskich miast reklamuje się na targach EXPO. Poza tym władze Świdnicy aktywnie współpracują z Państwową Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Działania te przynoszą wymierne efekty. W Świdnicy zarejestrowanych jest 112 spółek z udziałem kapitału zagranicznego, podczas gdy w Raciborzu - 73.
Jaka może być przyczyna tak słabych wyników naszego miasta? Brak pieniędzy? Żeby to sprawdzić, zajrzyjmy do naszej miejskiej skarbonki – budżetu. W latach 1996-2004 dochody budżetu Raciborza na 1 mieszkańca wzrosły realnie (po uwzględnieniu inflacji) o 17 proc. i jest to nieznacznie więcej niż w Świdnicy (15 proc.). Na koniec 2004 r. zadłużenie gminy Racibórz wynosiło 14,4 proc. dochodów ogółem (13,2 mln zł), czyli znacznie poniżej progu dopuszczalnego dla jednostek samorządu terytorialnego – 60 proc.. Ten sam wskaźnik w przypadku Świdnicy wyniósł 39,7 proc. (35,9 mln zł). Widać zatem wyraźnie, że nasze miasto ma jeszcze spore rezerwy, jeśli chodzi o możliwość zaciągania kredytów, bądź emitowania obligacji z przeznaczeniem na inwestycje, które przyczyniają się do wzrostu zamożności.
W omawianych latach nakłady inwestycyjne w Raciborzu wyniosły 128,7 mln zł i kwota ta stanowiła 17,8 proc. wszystkich poniesionych wydatków. Jednak trzeba uwzględnić fakt, iż kwota ta zawiera również wydatki poniesione na usuwanie skutków powodzi. W Świdnicy wskaźnik inwestycji wyniósł 15,9 proc.. Dlaczego więc można odnieść wrażenie, że w porównaniu ze Świdnicą w naszym mieście jest gorzej? Pewną rolę odgrywa tutaj zapewne charakter inwestycji. Nasze miasto w ostatnich latach sporo inwestowało w oczyszczalnie ścieków i kanalizację (Studzienna), więc dla większości z nas inwestycje te są mało odczuwalne i mało widoczne, ale konieczne. W Świdnicy natomiast priorytetem jest budownictwo, a także poprawa stanu i rozbudowa dróg, szczególnie tych, prowadzących w kierunku autostrady A4 i planowanej drogi ekspresowej S3.
Dariusz Fiołka
Autor jest raciborzaninem, studentem V roku Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego