Numer: 21 (1202)
Data wydania: 26.05.15
Jak ustrzec się przed nowotworem
Co powoduje powstanie nowotworów, co zrobić, żeby uniknąć czynników ryzyka, jak można wcześniej, przed wystąpieniem objawów wykryć nowotwór, jakie są objawy, które jednoznacznie wskazują, że diagnostyka w kierunku choroby nowotworowej jest konieczna – na swym wykładzie słuchaczom Uniwersytetu Trzeciego Wieku tłumaczyła dr n. med. Agnieszka Boratyn-Nowicka ordynator oddziału onkologii klinicznej w Uniwersyteckim Centrum Okulistyki i Onkologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Czy możemy się ustrzec przed chorobą nowotworową? – pytanie to stało się głównym tematem prezentacji specjalistki onkologii klinicznej. – Onkologia to normalna dziedzina medycyny, a choroba nowotworowa, to choroba taka, jak każda inna. Niestety, w naszej świadomości, rak równa się wyrokowi. To absolutnie nieprawda. Chociaż choroby nowotworowe są bardzo częste, choruje na nie jedna trzecia populacji Polaków, a jedna czwarta umiera z ich powodu – tłumaczyła. O sukcesie w leczeniu decydują natomiast nie tylko fantastyczne pigułki czy zaawansowane technologicznie aparaty do naświetlania, ale również współpraca pomiędzy tymi, którzy rozpoznają chorobę, a tymi którzy ją leczą.
– W Polsce umieramy najczęściej na choroby układu krążenia, ale doganiają je choroby nowotworowe, które są na drugim miejscu. Z ich powodu umiera jedna czwarta mężczyzn po 45. roku życia, dla kobiet najbardziej trudny jest okres pomiędzy 45. a 65. rokiem życia, kiedy to połowa odchodzących kobiet, umiera z powodu chorób nowotworowych – przypomniała pani doktor. Najczęstszymi nowotworami są: rak płuca, nowotwory gruczołu krokowego i jelita grubego u mężczyzn, a u kobiet – rak piersi, rak jelita grubego, którego dogania rak płuca.
Co zrobić, by zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na choroby nowotworowe?
W 90 proc. przez całe życie pracujemy na to, na co będziemy chorować. Przyczyną jednej trzeciej wszystkich zachorowań jest dym tytoniowy. Szkodliwe jest nie tylko czynne, ale również bierne palenie, czyli przebywanie w otoczeniu palaczy (stanowi 60 proc. toksyczności palenia czynnego). Jedną trzecią stanowi styl życia, w tym nawyki żywieniowe oraz brak aktywności ruchowej, a jedna trzecia to nierozpoznane i niewyleczone przewlekłe infekcje. Poza tym groźne jest promieniowanie jonizujące (promieniowanie ultrafioletowe), stężony alkohol, szeroko pojęte zanieczyszczenie – czynniki ryzyka zawodowego.
Tylko od 5 do 10 proc. nowotworów warunkowanych jest genetycznie. Kiedy domagać się, aby lekarz wydał skierowanie na badania genetyczne? Wtedy, gdy kobieta zachoruje przed 40. rokiem życia na raka piersi lub jajnika, kiedy w rodzinie są przypadki zachorowania na raka piersi lub jajnika, kiedy u danej osoby występują różne nowotwory, kiedy występuje rak piersi w obu piersiach, kiedy rak piersi występuje u mężczyzny, kiedy osoba ma pochodzenie żydowskie i kiedy potwierdzona jest obecność mutacji u któregoś z członków rodziny.
(ewa)
Na świecie na raka choruje 14 mln ludzi, a umiera 8,5 mln rocznie. W ciągu 15 kolejnych lat prognozuje się podwojenie tych liczb. W Polsce choruje 160 tys. a umiera 92 tys. osób w ciągu roku. Rocznie z chorobą nowotworową żyje ok. 350 tys. ludzi, a za trzy lata liczba ta może wzrosnąć do 450 tys. Polaków.