Numer: 19 (629) Data wydania: 04.05.04

Czy 1 maja znikną granice?

04.05.2004 00:00

Od kilku dni nasz kraj jest członkiem Unii Europejskiej. Powiat raciborski leży w strefie przygranicznej. Czy integracja z UE sprawiła, że granica stała się już tylko linią na mapach? Czy zmieniły się zasady jej przekraczania? Na najczęściej pojawiające się pytania odpowiada kpt. Grzegorz Klejnowski, rzecznik prasowy Śląskiego Oddziału Straży Granicznej w Raciborzu.

Tylko na przejściach

Po 1 maja przekraczanie granicy w dalszym ciągu dozwolone jest tylko w wyznaczonych przejściach granicznych, stosownie do ich statusu, określonego w dwustronnych umowach granicznych. Status ten określa dozwolony rodzaj ruchu granicznego oraz rodzaj środka transportu, którym można przekraczać granicę w danym przejściu. Informacje w tym zakresie można uzyskać w Urzędach Wojewódzkich i w granicznych placówkach kontrolnych SG.

Wystarczy dowód

Do przekraczania granic i wjazdu do państw członkowskich Unii Europejskiej zarówno tej starej, jak i do dziewięciu nowo przystępujących państw oraz państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Lichtenstein, Norwegia, Islandia), a także Konfederacji Szwajcarskiej uprawniają następujące dokumenty: paszport (zarówno w okładkach koloru granatowego - starszej edycji, jak i w okładkach koloru bordowego) lub dowód osobisty (zarówno nowego, jak i starego wzoru tzw. książeczkowy). Posiadacze dowodów starego wzoru winni jednak zwrócić uwagę na jego stan - zaleca się jego wymianę, jeżeli jest zniszczony lub zawiera zdjęcie (często sprzed wielu lat), które nie pozwala stwierdzić tożsamości osoby. Obywatele polscy, którym na podstawie decyzji sądu odmówiono wydania paszportu lub go unieważniono, mogą przekraczać granicę do UE na podstawie dowodów osobistych. Organa graniczne nie będą zezwalały na wyjazd takich osób tylko w przypadku wydania przez sąd decyzji o zakazie opuszczania kraju.

Nie ma paszportu unijnego

Nie przewiduje się w najbliższym czasie wymiany paszportów; paszporty w okładkach w kolorze bordowym (wydawane od 2001 r.) spełniają wszelkie wymogi Unii Europejskiej w zakresie poziomu zabezpieczenia przed fałszerstwem. Nie przewiduje się także opatrzenia tego paszportu napisem „Unia Europejska” lub innymi symbolami unijnymi. Nie istnieje dokument określany jako „Paszport Europejski” który posiadałby ponadnarodowy charakter. Art. 17 Traktatu Wspólnot Europejskich ustanawia obywatelstwo unijne dla obywateli kraju członkowskiego. Jest ono zatem uzależnione od posiadania obywatelstwa kraju członkowskiego UE (nie jest prawem samym w sobie).

Co z dziećmi?

Tu przyda się paszport. Przekraczanie granicy do krajów UE przez dzieci możliwe jest na podstawie paszportu lub dowodu osobistego. Uchwalona w dniu 16 kwietnia 2004 r. (oczekuje obecnie na podpis Prezydenta RP oraz ogłoszenie w Dzienniku Ustaw) znowelizowana Ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych przewiduje możliwość wydania dowodu osobistego dzieciom poniżej 13 roku życia. Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie od 1 maja tego roku, a więc dopiero po tej dacie właściwe urzędy zaczną przyjmować stosowne wnioski. Warunkiem wydania dowodu dla małoletniego jest zgodne pisemne oświadczenie obojga rodziców złożone w obecności urzędnika. Granicę do państw UE mogą również przekraczać dzieci (do 16 roku życia) wpisane do dowodu osobistego rodzica (dokumenty książeczkowe starego wzoru) lub jego paszportu i w jego towarzystwie. Rodzic, który chce zapobiec wywiezieniu dziecka bez jego zgody winien zwrócić się do Sądu Rodzinnego i Nieletnich o wydanie stosownego postanowienia.

Szlaki turystyczne

Przekraczanie granicy w przejściach na szlakach turystycznych zarówno przez obywateli RP, jak i obywateli UE/EOG odbywać się będzie na podstawie dowodów osobistych lub paszportów. Nie można jednak przekraczać granicy w dowolnym miejscu, lecz we wskazanych (oznaczonych) jako przejścia turystyczne.

Co z zieloną kartą?

Od 1 maja po państwach UE, EOG i Szwajcarii polscy kierowcy będą mogli podróżować bez „Zielonej Karty”. Wystarczy polski dokument zawarcia umowy ubezpieczenia komunikacyjnego OC. Posiadanie nowego wzoru polskiej tablicy rejestracyjnej pojazdu zwalnia od obowiązku oznaczania pojazdu naklejką „PL”, posiadaczy starych tablic rejestracyjnych (czarnych) nadal obowiązuje to oznaczenie. Polskie prawo jazdy (zarówno nowego, jak i starego wzoru) uprawnia do prowadzenia pojazdu we wszystkich państwach UE i zachowuje ważność do daty w nim określonej. Możliwe będzie użytkowanie w Polsce (przez obywatela RP) pojazdu zarejestrowanego na terytorium innego państwa członkowskiego UE oraz kierowanie przez obywatela polskiego pojazdu zarejestrowanego w jednym z państw UE na terytorium innych państw UE.

O czym jeszcze pamiętać?

Uzyskanie członkostwa w UE nie zwalnia obywateli RP z wymogów przestrzegania przepisów prawa obowiązujących w innych państwach członkowskich. Zalecane jest uzyskanie w polskim MSZ lub przedstawicielstwie dyplomatycznym lub konsularnym państwa, do którego zamierzają się udać, szczegółowych informacji przed wyjazdem. Pozwoli to uniknąć nieporozumień, związanych z nieznajomością regulacji wewnętrznych danego kraju.

„Miśki” do skasowania

Zakazy wjazdu dla obywateli polskich, czyli figurowanie ich danych w SIS (System Informacyjny Schengen) - popularnie nazywane „miśkami” z dniem 1 maja przestały obowiązywać. Osoby uprawnione do swobodnego przemieszczania się mogą zostać zawrócone na granicy tylko wtedy, gdy istnieją w związku z zachowaniem tych osób, faktyczne i wystarczająco poważne zagrożenia naruszające podstawowe interesy społeczeństwa (taka sytuacja dotyczyć może agresywnie zachowujących się pseudo-kibiców lub uzbrojonych manifes-tantów).

Bez cła

Od dnia akcesji znikają granice celne. Oznacza to zniesienie limitów ilości zakupionych i przewożonych towarów, ale tylko pod warunkiem, że będą służyły do użytku osobistego i nie będą odsprzedawane. Handel oraz odstępowanie towarów stanowi naruszenie prawa i zagrożone jest karą - konfiskatą towaru i pojazdu, którym towar był przewożony.

Dozwolone do przewozu limity towarów akcyzowych:
- do 800 szt. papierosów;
- do 200 szt. cygar;
- do 400 szt. cygaretek (o wadze poniżej 3 g);
- 1 kg tytoniu;
- 10 litrów spirytusu;
- 20 litrów wina o zwiększonej zawartości alkoholu;
- 90 litrów wina (w tym maksymalnie 60 litrów wina musującego);
- 110 litrów piwa.
Zakazane jest przewożenie alkoholu i tytoniu przez osoby, które nie ukończyły 17 roku życia.

Co z Wielką Brytanią?

Odnośnie obaw, związanych z wjazdem obywateli RP do Wielkiej Brytanii, Ambasada tego kraju w Warszawie poinformowała, że nie jest przewidziane żadne wsteczne postępowanie karne wobec osób pracujących nielegalnie przed akcesją. Po 1 maja 2004 r. każdy polski obywatel może zarejestrować się jako pracownik w ramach Programu Rejestracji Pracowników. Szczegółowe informacje na temat zasad wjazdu, rejestracji, podejmowania pracy, studiów, limitów przewozu wyrobów tytoniowych (zmniejszonych w stosunku do innych państw UE) znaleźć można na stronie internetowej Ambasady Brytyjskiej w Warszawie (www.britishembassy.pl).

(opr. waw)