"Węgiel, polityka, stal, ludzie. Kolej w życiu Śląska" - VI Rybnicka Konferencja o Historii Kolei,
Muzeum w Rybniku oraz Wydział Biznesu, Finansów i Administracji Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach organizują 23 października br. kolejną, szóstą już, konferencję naukową poświęconą dziejom kolei. Tym razem jej tematyka koncentruje się wokół Śląska.
Rybnik, Rynek 18
Nie ulega wątpliwości znaczenie kolei dla historii Śląska – jako czynnika wspomagającego rozwój życia gospodarczego (w tym przemysłu ciężkiego, a zwłaszcza górnictwa), a także oddziałującego na szeroko rozumiane życie społeczne. Już początki kolejnictwa związane z Towarzystwem Kolei Górnośląskiej pokazały jak ważny dla rozwoju wydobycia węgla kamiennego był sprawny transport. W związku z rozbudową tego środka komunikacji powstawały obiekty dworcowe, a z biegiem czasu także liczne budynki mieszkalne czy nawet kolonie pracownicze. Zaangażowanie państwa w funkcjonowanie kolei przyniosło również znaczące zwiększenie nakładów finansowych, a więc i możliwość stosowania najnowocześniejszych rozwiązań technicznych, w tym np. elektryfikacji. Na Śląsku znaleźć można również liczne przykłady obiektów inżynieryjnych, w tym tunele i wiadukty, o często wyjątkowym charakterze. Liczne grono kolejarzy angażowało się społecznie, sportowo; była to też grupa aktywna pod względem organizacyjnym (np. związki zawodowe) i politycznym (np. powstania śląskie). Śląsk obfitował również w koleje prywatne – związane najczęściej z zakładami przemysłowymi, a także wąskotorowe. Dwoistość rozwoju kolei do 1945 r. (część Górnego Śląska przyłączona do Polski w 1922 r. dzieliła znaczną część cech Polskich Kolei Państwowych) czy również później (część Śląska Cieszyńskiego znajdująca się w Czechosłowacji) jest dodatkowym niezwykle interesującym zagadnieniem badawczym.
Zdecydowana większość zidentyfikowanych przez organizatorów zagadnień znajdzie choć podstawową reprezentację w czasie konferencji. Tradycyjnie już obrady będą również transmitowane na muzealnym kanale w portalu Youtube (https://www.youtube.com/user/Muzrybnik).
W trakcie konferencji zostanie zaprezentowana nowa publikacja Muzeum w Rybniku poświęcona historii kolei.
W trakcie konferencji będzie miała również miejsce premiera wystawy przygotowanej przez Muzeum Górnośląskie w Ratingen pt. 175 lat kolei na Śląsku. Wystawa ta będzie w kolejnych miesiącach prezentowana w różnych miejscowościach Śląska.
W załączeniu – plakat konferencji, informacja prasowa, plakat wystawy, program konferencji oraz okładka książki.
W imieniu organizatorów,
Dawid Keller
Muzeum w Rybniku, Tel. 32 43 27 477
Program konferencji „Węgiel, polityka, stal, ludzie. Kolej w życiu Śląska”
23 października 2017 r., Rybnik
9:00 Powitanie
Uroczysta premiera wystawy Muzeum Górnośląskiego w Ratingen 175 lat kolei na Śląsku
9:10-9:25 dr hab. Andrzej Mielcarek (Szczecin), Koleje a inne środki transportu na pruskim Śląsku do 1945 r. Konkurencja i współdziałanie
9:25-9:40 dr Zdzisław Janeczek (Katowice), Anonse prasowe na Śląsku na temat kolei w Królestwie Polskim w latach 1863–1864
9:40-9:55 dr Przemysław Dominas (Wrocław), Ewolucja kolejowego budownictwa mostowego na Śląsku w latach 1842-1945
9:55-10:10 Adam Frużyński (Zabrze), Transport szynowy w górnośląskich kopalniach węgla kamiennego do 1945 roku
10:10-10:25 dr Grzegorz Biszczanik (Zielona Góra), Beuchelt & Co. Dzieje zakładu w latach 1876-1945
10:25-10:40 Dominik Lulewicz (Kraków), Bliżej pruskiego Śląska - rozwój sieci kolejowej w Galicji Zachodniej i na Śląsku Cieszyńskim do 1914 roku
10:40 Dyskusja i przerwa
11:10-11:25 dr hab. Krzysztof Nowak (Katowice), Problemy rozwoju sieci kolejowej Śląska Cieszyńskiego i jej integracji z górnośląską częścią woj. śląskiego (1922-1939)
11:25-11:40 s. dr Anna Tejszerska (Lublin), Magistrala Węglowa. Rola konkursowych projektów architektonicznych w największej inwestycji kolejnictwa międzywojennego
11:40-11:55 dr hab. Tomasz Przerwa (Wrocław), "Koleje Rzeszy, mają szczególny interes w tym, żeby w istniejących stosunkach niczego nie zmieniać". Proturystyczna inicjatywa niemieckich kolei w Karkonoszach w 1932 r.
11:55-12:10 Patrick Starczewski (Wrocław), Procesy produkcyjne w Linke-Hofmann Werke i ich unowocześnianie do 1945 r.
12:10 Dyskusja i przerwa
12:40-12:55 Damian Halmer (Zabrze), Kolejowe Kluby Sportowe na Górnym Śląsku w 1945 roku - organizacja, sukcesy i znaczenie dla rozwoju śląskiego sportu po II wojnie światowej
12:55-13:10 dr Artur Ogurek (Wrocław), Życie kolejarzy w okresie militaryzacji kolei na przykładzie Górnego Śląska
13:10-13:25 dr Bartosz Kruk (Wrocław), Między PPS a PPR. Upartyjnianie DOKP we Wrocławiu w latach 1945-1948
13:25-13:40 dr Dawid Keller (Rybnik), Kolej na Śląsku w latach 1970–1975. Początki kryzysu?
13:40-13:55 dr Andrzej Synowiec (Kraków), Koegzystencja górnictwa i kolei w świetle prac prof. Antoniego Rosikonia
13:55-14:10 Judyta Kurowska-Ciechańska, dr Ariel Ciechański (Warszawa), Wybrane problemy transportu piwa na Śląsku
14:10-14:25 dr Zbigniew Bereszyński (Opole), Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Opolu. Zakład pracy i ośrodek działalności związkowo-opozycyjnej
14:25-14:40 dr Marcin Jarząbek (Kraków), Górnośląskie PKP w oczach katowickiej Grupy Terenowej Zespołu Kontroli Kolei Ministerstwa Kontroli Państwowej (1953–1957)
14:40 Dyskusja i przerwa obiadowa
15:20-15:35 prof. dr hab. inż. arch. Grażyna Balińska, dr Dorota Balińska-Ciężki (Wrocław), Modernizacja kolei a degradacja krajobrazu kulturowego (na przykładzie linii Wrocław – Poznań)
15:35-15:50 dr Ariel Ciechański (Warszawa), Rozwój i regres kolei przemysłowych na Górnym Śląsku
15:50-16:05 Grzegorz Dejneka (Jaworzyna Śląska), Skansen Lokomotyw Parowych w Jaworzynie Śląskiej w latach 1993-2004 - geneza, działalność, bilans
16:05-16:20 Jacek Cwetler (Czechowice-Dziedzice), Dzieje kolei na Śląsku Cieszyńskim
16:20-16:35 Paweł Mierosławski (Warszawa), Problematyka ochrony zabytków łączności kolejowej
16:35-16:50 dr hab. Daniel Załuski (Gdańsk), Dworzec Katowice w świetle współczesnej doktryny ochrony zabytków i rozwoju przestrzennego śródmieścia Katowic
16:50-17:05 Jadwiga Kolasińska, Julia Kolano (Kraków), Modernizacja i adaptacja zabytkowych obiektów kolejowych na obszarze Górnego Śląska na wybranych przykładach
17:05 Dyskusja i podsumowanie konferencji