Raciborskie obchody 100-lecia Związku Polaków w Niemczech [ZDJĘCIA]

Wyjątkowe miejsce

Mszą świętą, "Rotą" i złożeniem kwiatów pod tablicą upamiętniającą powstanie "Rodła" rozpoczęły się raciborskie obchody setnej rocznicy utworzenia Związku Polaków w Niemczech. Uroczystości zorganizowano w kościele św. Mikołaja oraz w Domu Kultury "Strzecha" 24 kwietnia 2022 r.

Prezes Rodziny Rodła z Wrocławia Tadeusz Szczyrbak oraz Irena i Zbigniew Ciszkowie podczas składania kwiatów pod tablicą upamiętniającą działalność Związku Polaków w Niemczech. Tablica została odsłonięta w 2018 roku. W wydarzeniu wzięła wówczas udział córka generała Władysława Andersa - Anna Maria Anders.

To właśnie w "Strzesze" w 1911 roku powstał dom narodowym polski. Później działał tu polski komisariat plebiscytowy. W "Strzesze" planowano akcje w ramach III powstania śląskiego. Wreszcie w "Strzesze" spotykali się członkowie Związku Polaków w Niemczech - przypomniała wicedyrektor Raciborskiego Centrum Kultury Anna Kokolus.

Obowiązki polskie

- Chyba nikomu z założycieli Związku Polaków w Niemczech nie śniło się, że za 23 lata Racibórz, Opole Wrocław, Zielona Góra czy Szczecin będą w granicach Polski - powiedział prezydent Raciborza Dariusz Polowy.

Choć od powstania Związku Polaków w Niemczech w 1922 roku zmieniło się tak wiele, do dziś nie zmieniło się to, że poza granicami kraju, również w Niemczech, nadal są Polacy. - Będąc Polakami mamy obowiązki polskie*. Kościół ma zapewnione, że będzie istniał do Końca Świata, ale nigdzie nie jest napisane, że Polska będzie istnieć do końca świata. To jest nasze zadanie - stwierdził D. Polowy.

Medale Polonia Semper Fidelis

Następnie głos zabrał współorganizator obchodów jubileuszu Tadeusz Szczyrbak, prezes Rodziny Rodła z Wrocławia. Przypomniał, że w szczytowym okresie Związek Polaków w Niemczech liczył 50-60 tys. członków i reprezentował 1,5-2-milionową mniejszość polską. - W jak ciężkich czasach przyszło im działać, a jakie piękne owoce dała ich praca - powiedział.

Tadeusz Szczyrbak  odznaczył pamiątkowymi medalami Polonia Semper Fidelis osoby zaangażowane w działalność patriotyczną, w tym upamiętnienie działalności "Rodła": Anastazję Kolorz, Halinę Siedlaczek, Eugeniusza Bożka, Irenę i Zbigniewa Ciszków, Dariusza Polowego, Dawida Wacławczyka, Joannę Maksym-Benczew i Alicję Ploch-Burdę.

Tadeusz Szczyrbak wręcza medal Polonia Semper Fidelis Eugeniuszowi Bożkowi - potomkowi Arki Bożka.

Pięć Prawd Polaków

Przypomnijmy, Związek Polaków w Niemczech został założony w 1922 roku i działał najpierw w Republice Weimarskiej, a później w III Rzeszy Niemieckiej aż do 1939 roku. W latach 30-tych XX wieku w Niemczech zakazno posługiwania się przedstawieniem Orła Białego jako polskiego symbolu narodowego, dlatego też w 1933 roku znakiem związku stało się "Rodło" czyli znak będący graficznym przedstawieniem Wisły z zaznaczonym Krakowem. W 1938 roku uchwalono "Pięć Prawd Polaka", które stanowiły podstawę działalności związku:

• Prawda pierwsza: Jesteśmy Polakami.
• Prawda druga: Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci.
• Prawda trzecia: Polak Polakowi bratem.
• Prawda czwarta: Co dzień Polak narodowi służy.
• Prawda piąta: Polska matką naszą, nie wolno mówić o matce źle.

Zapytaliśmy prezydenta Raciborza Dariusz Polowego, czy jego zdaniem Prawdy Polaków spod znaku Rodła nie straciły na aktualności i czy deficyt którejś z prawd da się zauważyć obecnie.

- Jeśli miałbym do czegoś się odnieść to rzeczywiście do piątego zdania - o matce nie mówimy źle. Niestety tego typu zachowania są obecne w przestrzeni publicznej, w debacie politycznej, a najgorsze w tym wszystkim jest to, że wielu tych ludzi nie ma wstydu i poczucia tego, że robią coś nie tak - podkreślił Dariusz Polowy.

* * *

W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz samorządowych Raciborza (prezydent Dariusz Polowy i przewodniczący rady Marian Czerner) oraz miejskich instytucji i organizacji, m.in.: Muzeum w Raciborzu, Klubu Gazety Polskiej, Śląskiego Uniwersytetu III Wieku, Towarzystwa Miłośników Ziemi Raciborskiej, Bractwa Kurkowego, "Solidarności", Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz szkół.

W dalszej części uroczystości odbyły się występy chóru i orkiestry Państwowej Szkoły Muzycznej w Raciborzu, wokalistek Młodzieżowego Domu Kultury, Zespołu Pieśni i Tańca "Strzecha". W holu "Strzechy" można było zobaczyć ekspozycję historycznych dokumentów i eksponatów ze zbiorów Muzeum w Raciborzu związanych z powstaniem i działalnością Związku Polaków w Niemczech.

_{* Odniesienie do słów Romana Dmowskiego: Jestem Polakiem więc mam obowiązki polskie.}

Zobacz również:

• Anna Maria Anders i potomek Arki Bożka odsłonili tablicę Rodła w Raciborzu

Relacja RCK:

Uroczystości rozpoczęła msza święta w intencji ojczyzny w kościele pw. św. Mikołaja. Następnie poczty sztandarowe i goście uroczystości przeszli pod tablicę Pięciu Prawd Polaków znajdującej się na budynku DK Strzecha, gdzie delegacje złożyły kwiaty. Uroczyste odsłonięcie tablicy miało miejsce w marcu 2018 w obecności Anny Marii-Anders, córki gen. Władysława Andersa oraz wnuka Arki Bożka- Eugeniusza Bożka.

W Domu Kultury Strzecha rozpoczęła się część artystyczna niedzielnych obchodów. Przed nią minutą ciszy uczczono pamięć górników, którzy zginęli w kopalniach Pniówek i Zofiówka. Następnie wybrzmiała Rota w wykonaniu Władysława Mołdrzyka, na trąbce. Słowa wstępne wygłosili: prezydent Miasta Racibórz Dariusz Polowy a następnie Tadeusz Szczyrbak- prezes Rodziny Rodła z Wrocławia. Odczytany został również list ministra Michała Wosia odczytany przez Łucję Darbah-Kopczyńską.

Tadeusz Szczyrbak po swoim wprowadzeniu do historii działalności Związku Polaków w Niemczech, wręczył pamiątkowe medale: potomkom Arki Bożka - Anastazji Kolorz i Halinie Siedlaczek i Eugeniuszowi Bożek, a także honorowemu prezesowi Towarzystwa Miłośników Ziemi Raciborskiej Zbigniewowi Ciszkowi wraz z małżonką, prezydentowi Dariuszowi Polowemu, wiceprezydentowi Dawidowi Wacławczykowi, Joannie Maksym-Benczew oraz Alicji Ploch-Burdzie z RCK.

W programie artystycznym wzięło udział wiele zespołów, zarówno z Raciborskiego Centrum Kultury, jak i z Młodzieżowego Domu Kultury oraz Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. S. Moniuszki. Występy rozpoczął duet braci: Franciszka i Maksymiliana Jaszczyszyn z ZPiT Strzecha (6 i 8 lat) deklamujących uroczo wiersz z 1900 roku „Polak Mały”. Następnie zaprezentowały się chór pod dyrekcją Barbary Wałach i zespół smyczkowy PSM pod dyrekcją Eweliny Mrozek oraz Piotra Kucharza. Pierwsza grupa zaprezentowała utwór związany z Konstytucją 3 Maja „Majowa jutrzenka” oraz słynny „Biały Krzyż” z muzyką K. Klenczona, który napisał go dla swojego ojca – żołnierza AK i członka podziemia antykomunistycznego. Orkiestra smyczkowa zagrała ludowe piosenki „Uciekła mi przepióreczka”, „Dylu dylu”, „Poszło dziewczę po ziele”. Następnie zmieniliśmy klimat muzyczny za sprawą występu Julii Mielczarek z MDK, która wykonała „Łzy i iskry” do słów J. Kaczmarskiego oraz „Piosnkę warszawską” z muz. Z. Preisnera. Następnie 9 -letnia Ada Dworak zaśpiewała piękną patriotyczną piosenkę „Czym jest niepodległość” oraz utwór Sanah i I. Herbuta „Mamo tyś płakała”.

Na zakończenie części artystycznej wystąpił Zespół Pieśni i Tańca „Strzecha” im. J. Rymszy przygotowany przez Tomasza Dworaka oraz Alicję Ploch-Burdę. Prezentowały się dzieci z grupy „Mała Strzecha” w poszerzonym składzie o ich ukraińskich kolegów, grupa młodzieżowa oraz seniorzy. Przekrój tańców był bogaty od Poloneza, tańce śląskie po Beskid Śląski. Towarzyszyła im kapela pod kierunkiem Henryka Malona na akordeonie, Elżbiety Skrzymowskiej na skrzypcach i Krzysztofa Muchy na trąbce.