Nowiny.pl
Nowiny.pl Regionalny Portal Informacyjny. Codzienny serwis newsowy z terenu Subregionu Zachodniego woj. śląskiego (powiat raciborski, wodzisławski, rybnicki, jastrzębski i żorski).
JastrzebieOnline.pl
JastrzebieOnline.pl JastrzebieOnline.pl to najczęściej odwiedzany portal z Jastrzębie-Zdroju. Codziennie tysiące mieszkańców miasta dowiaduje się od nas o wydarzeniach dziejących się w Jastrzębiu.
eZory.pl
eZory.pl eZory.pl to nowy portal o Żorach stworzony z myślą o dostarczaniu najświeższych i aktualnych informacji lokalnych dla mieszkańców Żor, dotyczących wydarzeń kulturalnych, społecznych, sportowych oraz ważnych informacji miejskich.
AgroNowiny.pl
AgroNowiny.pl Regionalny portal dla rolników. Najnowsze Wiadomości dla rolników, ceny i fachowe porady. Produkcja rolna, hodowla, uprawy, aktualne cenniki rolnicze, technika rolnicza, prawo i agrobiznes.
HistoriON.pl
HistoriON.pl HistoriON to portal dla pasjonatów lokalnej historii. Odkryj fascynującą historię naszego regionu - ciekawe artykuły, wydarzenia, ikony PRL-u, kartka z kalendarza, bohaterowie lokalni, ludzie tej ziemi i biografie na nowym portalu HistoriON.pl
Praca.nowiny.pl
Praca.nowiny.pl Regionalny serwis z ogłoszeniami o pracę oraz informacjami w rynku pracy. Łączymy pracowników i pracodawców w całym regionie.
RowerON
RowerON Projekt „RowerON – wsiadaj na koło, będzie wesoło” to promocja regionu, jego walorów przyrodniczo-kulturowych, infrastruktury rowerowej oraz zachęcenie mieszkańców do aktywnego i zdrowego spędzania czasu.
InspiratON
InspiratON Projekt edukacyjno-medialny „InspiratON – Czas na Zawodowców”, który pomaga uczniom wybrać dobrą szkołę, ciekawy zawód, a potem znaleźć pracę lub założyć własną firmę.
Kupuję - smakuję
Kupuję - smakuję Projekt „Kupuję - smakuję. Wybieram polskie produkty” promujący lokalnych i regionalnych producentów żywności oraz zakupy polskich produktów.
Sport.nowiny.pl
Sport.nowiny.pl Serwis sportowy z regionu. Piłka nożna, siatkówka, koszykówka, biegi. Wyniki, tabele, zapowiedzi.
Sklep.nowiny.pl
Sklep.nowiny.pl Sklep.Nowiny.pl powstał w odpowiedzi na coraz szersze potrzeby naszych czytelników i mieszkańców regionu. Zapraszamy na zakupy wyjątkowych limitowanych produktów!
Instytut Rozwoju Inspiraton
Instytut Rozwoju Inspiraton Instytut powołaliśmy do życia w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na przystępne kursy online rozwijające kompetencje zawodowe. Naszą misją jest tworzenie kursów wspierających rozwój kariery naszych kursantów.

W Bosaczu mieszkało więcej Żydów niż w Raciborzu

Publikujemy artykuł Kamila Kotasa pt. "Żydzi z obywatelstwem pruskim na ziemi raciborskiej w latach 1812-1815".

W Bosaczu mieszkało więcej Żydów niż w Raciborzu
Z czasem społeczność żydowska w dawnym Raciborzu zyskała na znaczeniu, czego przejawem była imponująca synagoga wzniesiona przez raciborskich Żydów pod koniec XIX wieku. Źródło ilustracji: ratibor24.wordpress.com

Jakiś czas temu, na portalu internetowym „Skarbnica wiedzy o dziejach Żydów na Górnym Śląsku”, prowadzonym przez Muzeum w Gliwicach, Marek Wójcik opracował i opublikował spis Żydów posiadających obywatelstwo Królestwa Prus, zamieszkujących pruską część Śląska w latach 1812-1815 r. Spis opiera się na zestawieniach publikowanych w latach 1814-1815 w gazecie urzędowej departamentu wrocławskiego. Niniejszy tekst powstał w oparciu o spis przygotowany przez M. Wójcika.

Wspominane wyżej zestawienia były pochodną edyktu emancypacyjnego z roku 1812 dla Żydów w Królestwie Prus, do którego należała wówczas większa część Śląska. Żydzi otrzymali wtedy obywatelstwo, pod warunkiem posługiwania się stałymi, niezmiennymi nazwiskami rodowymi, tak jak czynili to już pozostali mieszkańcy Prus. Było to ważne, gdyż do tej pory większość Żydów posługiwała się jedynie imionami oraz tzw. patronimikami, czyli dodawanymi do swojego imienia odmianami imion ojców. Brak stałych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie nazwisk komplikował identyfikację Żydów oraz prowadzone z ich udziałem postępowania administracyjno-prawne. Zestawienia z gazety urzędowej są świetnym źródłem nie tylko dla badań genealogicznych czy dla badań nad rozmieszczeniem społeczności żydowskiej na Śląsku, ale również dla badań nad kształtowaniem się nazwisk. Przybierane nazwiska często wskazywały na miejsce pochodzenia swoje lub przodków czy też na wykonywane zawody.

W spisie znajdują się również osoby związane z ziemią raciborską. Z terenu dzisiejszego powiatu raciborskiego jest to 67. osób. Najwięcej Żydów z obywatelstwem pruskim mieszkało w naszym powiecie na terenie dzisiejszego Raciborza, bo aż 50. Co ciekawe, w granicach ówczesnego (1812-1815) miasta Racibórz mieszkało jedynie ośmiu Żydów-obywateli, a ich największe skupisko, liczące 32. obywateli, znajdowało się na przedmieściu Bosacz (dziś część Ostroga). Następnie, dla terenu dzisiejszego miasta wykazuje się siedem osób na Bronkach (dzisiejsza ul. ks. J. Londzina), dwie na Miedoni oraz jedną w Markowicach. Poza terenem dzisiejszego Raciborza, ale na terenie dzisiejszego powiatu raciborskiego Żydzi z obywatelstwem pruskim mieszkali w: Chałupkach (5.), Krzanowicach (4.), Łańcach i Samborowicach (po 2.) oraz Bojanowie, Pogrzebieniu, Rudniku i Zabełkowie (po 1.), czyli w sumie 17. osób. Pamiętać należy, że w spisie figurowali tylko obywatele, czyli zazwyczaj mężczyźni, będący najczęściej głowami rodzin. Całą ówczesną społeczność żydowską na terenie dzisiejszego Raciborza szacować można na kilkaset osób, być może około 200, gdyż w kilka lat po publikacji zestawień, w roku 1824 liczyła 261. członków.

Poniżej wynotowano figurujących w omawianym spisie Żydów, mieszkających w granicach powiatu raciborskiego (w jego dzisiejszym kształcie). Po nazwisku przytacza się imię, a następnie miejsce zamieszkania. Przy niektórych osobach zaznaczono powód wykreślenia z listy, jak emigracja, czy śmierć. Co ciekawe, gdy porównamy poniższą listę dotyczącą drugiej dekady XIX wieku z wstępną listą raciborskich Żydów deportowanych do obozów zagłady [link: https://wachtyrz.eu/kamil-kotas-wstepna-lista-raciborskich-zydow-deportowanych-do-obozow-zaglady ], dotyczącą lat 40. XX wieku, to znajdziemy trochę powtarzających się nazwisk, co może świadczyć o ciągłości i trwaniu niektórych rodzin żydowskich na ziemi raciborskiej przez co najmniej ok. 130 lat.

1. Altmann Joseph, Krzanowice.

2. Aschmann Löbel, Krzanowice.

3. Aschner Joachim Marcus, Krzanowice.

4. Aufrecht Fabian, Bosacz.

5. Baranowsky Hirschel, Łańce.

6. Baruch Salomon, Racibórz.

7. Brauer Benjamin, Chałupki.

8. Cohn Abraham, Krzanowice.

9. Danzinger Salomon Boas, Bosacz.

10. David Jacob Aaron, Bronki.

11. Dienstfertig David, Bosacz.

12. Dzielnitzer Hirschel, Bosacz.

13. Fabian Bernhard, Samborowice.

14. Fernbach Abraham, Bronki.

15. Fischev [Fischer] Moses Jacob, Bosacz.

16. Fleischer Meyer Marcus, Bosacz.

17. Fränkel Henoch [wdowa], Bosacz.

18. Freund Löbel Meyer, Łańce.

19. Grünberger Ascher, Chałupki.

20. Guttmann Abraham, Bronki.

21. Guttmann Itzig Mendel, Bosacz.

22. Guttmann Samuel Elias, Bosacz.

23. Hauptmann Löbel Ascher, Miedonia [Kreuz Probstei].

24. Heisig Isaac, Chałupki.

25. Heisig Moses, Chałupki.

26. Herz Helena [wdowa], Bosacz.

27. Kallmann Magdalena [wdowa], Bosacz.

28. Klaer Nathan Moses, Markowice.

29. Kohn Samuel Abraham, Bosacz.

30. Koßlowsky Abraham, Bosacz.

31. Koßlowsky Elias Abraham, Bronki.

32. Krauß Abraham, Bosacz.

33. Lewy Jacob, Racibórz.

34. Lewy Manes Nathan, Racibórz.

35. Lichtenstein Jochanna [wdowa], Rudnik [Kreuz Probstei].

36. Lustig Hirschel, Bosacz.

37. Mandowsky Simon Hirschel, Bojanów.

38. Mandowsky Salomon Hirschel, Bronki.

39. Mendel Theresia [wdowa], Bosacz, wyemigrowała.

40. Meyer Bonheim David, Racibórz.

41. Munk Jonas Wolfsohn, Bosacz.

42. Pappenheim Seeligmann, Racibórz.

43. Pollack Daniel, Chałupki, wyemigrował.

44. Pollack Jacob, Samborowice.

45. Pollack Joseph Joachim, Bronki.

46. Ritter Hantschke, Bosacz, zmarła [będąc wdową].

47. Ritter Jacob, Bosacz.

48. Ritter Israel Isaac Ehrlich, Bosacz.

49. Rosenbaum Julius, Bosacz.

50. Rosenzweig Wolf Löbel, Bronki.

51. Sachs Hirschel Salomon, Bosacz.

52. Sachs Theresia, Racibórz.

53. Schlesinger Isaac Salomon, Bosacz.

54. Schön Mariane [wdowa], Miedonia [Kreuz Probstei].

55. Schönborn Wolf Isaac, Pogrzebień.

56. Silbergleit Jakob, Racibórz.

57. Simon Mendel, Racibórz.

58. Spiegel Marcus, Bosacz.

59. Spiegel Salomon, Bosacz.

60. Steinberg Simon, Zabełków.

61. Stern Bernhard, Bosacz.

62. Strohheim Joseph, Bosacz.

63. Treumann Chatel [wdowa], Bosacz.

64. Weber Joseph Mendel, Bosacz.

65. Weiß Samuel, Bosacz.

66. Weiße Simon Samuel, Bosacz.

67. Wiesner Joseph, Bosacz.

Autor: Kamil Kotas – historyk, regionalista, autonomista związany z Chałupkami w powiecie raciborskim.

2 komentarze

Śledź tę dyskusję
Zapoznaj się z regulaminem
zaloguj się lub załóż konto, żeby zarezerwować nicka [po co?].
Wojtek_Zolneczko redakcja 25.03.2019 06:18

~Kris66, wtedy była to oddzielna miejscowość.

~Kris66 (178.1. * .2) 24.03.2019 13:34

Pisze się i mówi "na Bosaczu" a nie "w Bosaczu", bo to część miasta a nie oddzielna miejscowość!