Racibórz na szarym końcu

Raport „Ciekawość - pierwszy stopień do.. " z monitoringu dostępu do informacji publicznej w gminach woj. śląskiego jest wynikiem monitoringu przeprowadzonego we wszystkich 167 gminach województwa przez Stowarzyszenie Bona Fides, w okresie wrzesień - listopad 2008 r. Badanie prowadzone było w ramach projektu „Dostęp do informacji publicznej w gminach woj. śląskiego” finansowanego ze środków Fundacji im. Stefana Batorego.

Podczas monitoringu sprawdzano, jak urzędy gmin wywiązują się z obowiązku udostępniania informacji publicznych, które są w ich posiadaniu, oraz jaka jest jakość prawa lokalnego regulującego te zagadnienia. Na tej podstawie stworzony został ranking przejrzystości gmin, dzięki któremu każdy mieszkaniec będzie mógł dowiedzieć się, jak prezentuje się jego urząd gminy na tle pozostałych urzędów województwa. W raporcie opisane zostało także, jak w praktyce wygląda udzielanie informacji publicznych w badanych jednostkach, dzięki czemu urzędom zainteresowanym poprawą swojego funkcjonowania łatwiej będzie wprowadzać pozytywne zmiany i unikać naruszania prawa.

Podczas prowadzenia monitoringu stowarzyszenie posłużyło się metodą tzw. tajemniczego klienta. Wolontariusze telefonujący do urzędów, wysyłający pisemne wnioski i e-maile prosili o informacje publiczne jako przeciętni Kowalscy. Dzięki temu można było sprawdzić, jak w gminach woj. śląskiego udzielana jest informacja publiczna i jak przestrzegana jest ustawa o dostępie do informacji publicznej.

Przy opracowywaniu wyników badania brane było pod uwagę przede wszystkim to, czy urzędy udostępniały żądane informacje. Poza tym sprawdzano jeszcze czas odpowiedzi na zadane pytania (przy wniosku pisemnym i elektronicznym), fakt zadawania bądź niezadawania pytań o interes prawny lub faktyczny (przy wniosku elektronicznym i przez telefon), a także liczbę urzędników, z którymi byli łączeni wolontariusze podczas rozmów telefonicznych. W przypadku aktów prawa lokalnego brane były pod uwagę statuty oraz zarządzenia wójtów, burmistrzów i prezydentów regulujące dostęp do informacji publicznych, a także znajdujące się w Biuletynach Informacji Publicznej formularze wniosków o udostępnienie informacji.

Najbardziej przejrzystą gminą w powiecie raciborskim okazał się Rudnik, który uzyskał 29 pkt (na 35 pkt możliwych do uzyskania) i zajął w całym zestawieniu 29 miejsce (na 167 badanych gmin).

Najmniej przejrzystą gminą jest Racibórz, który uzyskał jedynie 11 pkt i zajął 157 miejsce. Tak słaby wynik Raciborza wziął się z tego, że urząd udzielił jedynie odpowiedzi na pytanie zadane przez telefon, a w ogóle nie zareagował na pytania zadane na piśmie i pocztą elektroniczną.

Niewiele lepiej wypadła Kuźnia Raciborska, która uzyskała 14 pkt i zajęła 145 miejsce. Urząd w Kuźni także nie udzielił odpowiedzi na wniosek pisemny, a na wniosek elektroniczny odpowiedział, ale dopiero po 28 dniach (ustawowy termin udzielenia informacji publicznej wynosi 14 dni).

(opr. e)