O rosole i roztopionym tłuszczu - dawne przepisy postne [119 lat temu w Nowinach]
Hojniejsze jałmużny, zakaz jednoczesnego używania mięsnych potraw i ryb, komu wolno było posilić się mięsiwem podczas Wielkiego Postu? O tym wszystkim przypominały swoim czytelnikom "Nowiny Raciborskie" na pierwszej stronie wydania z 22 lutego 1896 roku.
"Tematem okładkowym" wydania "Nowin Raciborskich" sprzed 119 lat był Wielki Post i kościelne przepisy postne z nim związane, o których w jedenastu punktach przypominał Jerzy Kardynał Kopp, Książę Biskup Wrocławski. Z obowiązku przestrzegania ścisłego postu wyłączeni byli wojskowi, oberżyści, służący u niekatolików i wszyscy "którzy nie mają własnej kuchni", a także osoby, które nie ukończyły 21. roku życia. - Rosołu i roztopionego tłuszczu wolno używać przez cały rok z wyjątkiem Wielkiego Piątku - wyjaśniał biskup (szczegóły na końcu artykułu).
Ciekawym dla współczesnego Czytelnika będą wyniki spisu powszechnego na Śląsku, o których pisała redakcja ówczesnych "Nowin Raciborskich". Najludniejszym miastem był liczący ponad 370 tys. dusz Wrocław, za nim plasowały się Zgorzelice (dziś miasto jest podzielone pomiędzy polski Zgorzelec i niemieckie Görlitz) i Lignica (dziś Legnica). Racibórz z 21 680 mieszkańcami znajdował się na 12. miejscu. W owym czasie mniej ludnymi miastami były m. in. Jelenia Góra, Wałbrzych i... Mysłowice - dziś ośrodki większe od Raciborza.
W dawnych "Nowinach..." znalazło się również miejsce na wspomnienie "znanego wszystkim" i niedawno zmarłego żebraka "Pufki" z Pszowa, który "przy swem pokutnem życiu, doczekał się (...) 78 lat".
Redakcja informowała również o powstaniu na Kubie, którego tłumienie wyczerpywało hiszpański skarbiec. Utrzymanie wojsk na Kubie miało kosztować Hiszpańską Koronę milion franków dziennie. - Długo Hiszpania w obec tego wytrzymać nie może i będzie musiała się cofnąć całkiem z wyspy i Kubańczyków nie pokona - przewidywała redakcja (trafnie, jak się później okazało - w 1898 roku Kuba stała się protektoratem USA, formalnie niepodległym krajem była od 1902 roku, choć Amerykanie zachowali na wyspie potężne wpływy) .
Na zakończenie dzisiejszej "wyprawy w przeszłość" publikujemy wspomniane na początku artykułu przepisy postne.
Względem przykazań kościelnych tyczących się postu, zważywszy ciężkie i trudne stosunki obecnych czasów, postanawiamy, co następuje:
1. Mięsnych potrwa wolno używać przez cały rok wyjąwszy wigilie Bożego Narodzenia i Zielonych Świątek, Środę Popielcową, ostatnie trzy dni Wielkiego tygodnia i wszystkie Piątki całego roku, jeźli w nie święto nakazane nie przypada.
2. Rosołu i roztopionego tłuszczu wolno używać przez cały rok z wyjątkiem Wielkiego Piątku.
3. Wojskowi, podróżni, oberżyści, służący u niekatolików i wszyscy, którzy nie mają własnej kuchni, jako i ci, którzy innych u siebie stołują, obowiązani są wstrzymać się od mięsnych potraw tylko we Wielki Piątek.
4. Ci zaś, którzy nie mając własnej kuchni, równie łatwo i tanio postne potrawy w restauracyach mogą dostać, winni się wstrzymać od mięsnych potraw we wszystkie dni abstynencyjne.
5. W czasie Wielkiego Postu nie wolno używać równocześnie mięsnych potraw i ryb. Zakaz ten dotyczy także Niedzieli postnych. Również i wszystkim osobom, które dla słusznych powodów mają pozwolenie używać mięsnych potraw we wszystkie dni postnego całego roku, zakazuje się w te dni równocześnie używania mięsa i ryb.
6. Ściśle pościć, t.j. ujmować sobie pokarmu i nasycić się tylko raz na dzień powinniśmy we wszystkie dni Wielkiego Postu prócz Niedziel, we wszystkie Piątki i Soboty Suchedniowe, w wigilie Bożego Narodzenia, Wielkanocy, Zielonych Świątek, Św. Piotra i Pawła, Wniebowzięcia Najśw. Panny Maryi, Wszystkich Świętych, jako też w Środy i Piątki Adwentu.
7. Obowiązek ścisłego postu zaczyna się od skończonego 21-go roku życia.
8. Wszystkich księży proboszczów i spowiedników upoważniamy do udzielania dyspens owym wiernym, którzy z ważnych przyczyn proszą o uwolnienie od postu.
9. Wierni powinni się starać zasłużyć na tę łaskawość Kościoła przez hojniejsze jałmużny i zdwojoną gorliwość w modlitwie i w każdy dzień, w którym korzystają z dyspensy, mają wzbudzić akty wiary, nadziei i miłości i zmówić Ojcze nasz i Zdrowaś Marya, prosząc Boga o pomyślność i o dobro Kościoła św. Jałmużnę postną i w tym roku przeznaczamy na rzecz stowarzyszenia św. Bonifacego, zatem księża proboszczowie mają składki postne przesłać kasyerowi tegoż stowarzyszenia.
10. Przypominamy zarazem wiernym, że Kościół św. wszystkie tańce i zabawy publiczne zabrania w czasie zakazanym, to jest od pierwszej Niedzieli adwentu aż do uroczystości św. Trzech Króli włącznie i od Środy Popielcowej aż do Niedzieli pierwszej po Wielkanocy włącznie.
11. Z powodu rozległości decyzyi i braku kapłanów w parafiach obszernych i rozrzuconych przedłużamy czas wielkanocnej spowiedzi i Komunii św. od Niedzieli Starozapustnej aż do św. Trójcy włącznie. Również przypominamy starodawny przepis przyjmowania Komunii św. Wielkanocnej w kościele parafialnym.Dan we Wrocławiu, w drugą Niedzielę po Trzech Królach 1896. Jerzy Kardynał Kopp, Książę Biskup Wrocławski.
Czytaj również:
